Oftewel fijn maancake festival!
Vandaag is het ‘moon festival’ of ‘maancake festival’ (Zhong Qiu Jie, 中秋节). Dit Chinese festival wordt gevierd op de 15de dag van de achtste maand van de lunaire kalender (Maankalender), wanneer de maan het felst is, vandaag dus! Tegenwoordig is de Mid-Autumn festival de belangrijkste Chinese feestdag na het Chinees nieuwjaar. De rondheid van een volle maan staat symbool voor compleetheid en saamhorigheid en is dus een uitermate geschikte feestdag om een reünie te hebben met je familie en vrienden. Het wordt daarom ook wel het Reüniefeest (Tuan Yuan Jie, 团圆节) genoemd. Er zijn vele tradities en gebruiken die samenkomen tijdens het Mid-Autumn festival ook wel maanfeest (Yue Jie 月节).
Om te beginnen werd tijdens de Han-Dynasty (202 BC – 220 AD) gevierd dat het midden van de herfst is. Dit was een belangrijk moment voor het rijpen van de gewassen en het binnenhalen van de oogst. Er werd oorspronkelijk dan ook rijstepap gegeten in plaats van maancake. Er werd tijdens deze festiviteiten naast gegeten ook gekeken naar de maan, dus het belang van de maan was ook hier al aanwezig. Er waren tijdens de Tang-Dynasty (618-907 AD) verschillende festivals in een maand, naast het Mid-Autumn festival was ook de verjaardag van de God van de Aarde (Tu Di Gong, 土 地 公), deze werden uit efficiëntie en kostenbesparing samengevoegd tot een groot feest. Op de achtste dag van de vijftiende maand kwam ook generaal Li Jing terug van een overwinning gedurende de Tang-dynasty. Dit werd gevierd met ronde cake (Toen nog Hu-cake genaamd). Na al deze heugelijke feiten werd de feestdag nog bekender en hernoemde de concubine van de keizer de Hu-cakejes: maancake.
Naast dat de maancake en de bijbehorende Mid-Autumn festival een lange geschiedenis kent, zijn er ook verschillende legendes. Hieronder een aantal van deze legendes. Zoals het legendes betaamd zijn er vele verschillende versies van de verschillende verhalen, dus ook van onderstaande legendes kunnen wij de feitelijke gebeurtenissen niet garanderen.
De legende Chang E, vliegen naar de maan (Chang’e Ben Yue, 嫦娥奔)
Wanneer de aarde verschroeid raakt van de tien zonnen die er aan de hemel staan spant held Hou Yi (后羿) zijn boog en schiet negen zonnen neer. De tiende zon smeekt om genade en blijft aan de hemel. Als dank voor het redden van de aarde krijgt Hou Yi een kruidenmengsel van de koningin-moeder van het Westen (Xi Wang Mu, 西王母). Hiermee kan hij een God worden en opstijgen naar de hemel. Hij vraagt aan zijn vrouw Chang E (嫦娥) dit te bewaren. Een student Pang Meng (逄蒙) hoort dit en beveelt Chang E het kruidendrankje af te staan wanneer Hou Yi aan het werk is. Om te voorkomen dat het in de handen van Peng Meng komt drinkt ze het zelf en stijgt ze op naar de hemel. Door de liefde die ze voelt voor Hou Yi wilt ze wel zo dicht mogelijk bij de aarde blijven en blijft ze in het paleis op de maan. Wanneer Hou Yi terug komt merkt hij dat Chang E niet thuis is, richt hij zijn blik naar buiten, kijkt naar de maan en ziet zijn vrouw. Sindsdien toont hij op de dag dat de maan het felst is, op de 15de dag van de achtste maand, allerlei ronde voedingswaren in de hoop dat ze weer herenigd zouden worden. Een andere vertelling is dat hij een paleis bouwde voor zichzelf op de zon en dat de maan het felst is op de Mid-Autumn festival, omdat Hou Yi zijn vrouw dan bezoekt in het paleis op de maan.
De legende van de Jade konijn (Yu Tu, 玉兔 )
Drie onsterfelijken reïncarneerde zichzelf in drie arme mensen en bedelde om voedsel bij een vos, een aap en een konijn. De vos en de aap gaven de onsterfelijken eten. De konijn had echter geen eten bij zich en sprong in het vuur en riep: ‘Je mag mij eten!’ De onsterfelijken waren zo ontroerd door de actie van de konijn dat ze de konijn ook onsterfelijk maakte en hem veranderde in een Jade konijn. Het Jade konijn verbleef in het paleis op de maan bij Chang E, waar hij nog altijd een kruidenmengsel aan het maken is voor de onsterfelijkheid van de maan.
De Legende van Wu Gang en de zoete osmantisboom/laurierboom (Wu Gang Fa Gui, 吳剛伐桂)
Hoewel de connectie met het Mid-Autumn festival onduidelijk is, is het wel duidelijk wat de relatie is tot de maan. De legende gaat namelijk dat Wu Gang (吴刚) onsterfelijk wilde worden, maar hier niks voor wilde doen. De Jade koning werd hier zo boos over dat hij zei dat Wu Gang onsterfelijk kon worden als hij de Laurierboom op de maan zou omkappen. Wu Gang begon hier aan, maar bij elke slag in het hout heelde de boom zichzelf en het schijnt dat Wu Gang de boom op de maan nog steeds niet om heeft, de vlekken op de maan zijn namelijk de schaduw van de boom.
De legende van de drakenboot*
In Liutian in Qingpu woonde de familie Yang. De toekomstige schoondochter Yao Liujie moest van de schoonmoeder hard werken en garen spinnen. Terwijl de familie aan het genieten was van het schijnsel van de maan werd Yao Liujie gedwongen om nog meer garen te spinnen gedurende deze heldere nacht tot aan de vierde wake van de maan. Hoe ze zich dan ook wakker probeerde te houden viel Yao Liujie toch in slaap. Toen ze wakker schrok zag ze dat ze nog heel veel katoen moest spinnen. Opeens hoorde ze suizen en keek omhoog naar de maan. Uit de maan zag ze een drakenboot komen vol onsterfelijken. Ze hadden allen een babygezicht en wit haar en seinden haar om naar binnen te gaan en te gaan slapen, maar in plaats van haar tijd te verdoen aan de onsterfelijken ging ze verder met spinnen. Toen ze later nog een keer omhoog keek zag ze dat de onsterfelijken waren veranderd in de Hellekoning en zijn duivels. Ze schrok hier zo van dat ze haar spinnewiel pakte en naar binnen rende. De hele avond bleef ze wakker van angst. In de ochtend werd de schoonmoeder wakker en kwam verhaal halen bij Yao Liujie, waarom het katoen niet was gesponnen, maar de schoonmoeder kreeg het spinnewiel niet van zijn plaats. In plaats daarvan zag ze de schittering van de kamer, want alles was in goud veranderd. De drakenboot bleek een schat te zijn geweest uit het maanpaleis. En nu ieder jaar, in de nacht van de Mid-Autumn festival tot aan de vierde wake van de maan verschijnt de drakenboot en wie hem ziet en op hetzelfde moment iets naar binnen brengt, zal datgene dat naar binnen wordt gebracht in goud veranderen. Echter kan niet iedereen de drakenboot zien, het schijnt dat alleen de aller-ijverigste de boot kunnen zien. (Dit is trouwens niet hetzelfde als het Drakenbootfestival, dit is op de vijfde dag van de vijfde maand)
De legende van de val van de Mongolen
Tijdens de Yuan Dynasty (1279 – 1368) werd China overheerst door de Mongolen. Zij heersten met harde hand. Om het bewind omver te werpen hadden de Chinezen een plan nodig om een revolutie te starten. Hoewel er tijdens de Mongoolse overheersing veel dingen verboden waren, was het Mid-Autumn feest niet verboden. Het was Liu Bowen, adviseur van het verzetsleger, die een manier had bedacht om de andere Chinezen op de hoogte te stellen van de daadwerkelijke opstand. Om onopvallend een oproep te doen aan zijn mede-landgenoten gaf Liu zijn soldaten het bevel om het bericht ‘opstand in de nacht van Mid-Autumn festival’, wat op de Chinese kalender valt op de 15de dag in de achtste maand wanneer de maan het felst is, in maancakes te verstoppen en deze te verkopen aan de Chinezen. De opstand was een groot succes en het bewind van de Mongolen was omvergeworpen. Vanaf dat moment werd er ieder jaar, gedurende het Mid-Autumn festival, maancakes gegeten om het succes van de opstand te herdenken.
Zoals met elke legende is er moraal in het verhaal, het zij dat volhardendheid en ijver wordt beloond of dat de Chinezen slimmer zijn dan de Mongolen, welke legende dan ook waar mogen zijn, het Mid-Autumn festival en de volle maan staat symbool voor samenkomen, harmonie en geluk en dient gevierd te worden met het eten van maancake met je dierbaren.
* Het aantal bronnen dat naar dit verhaal refereert is minimaal, maar wel interessant genoeg om te noemen.
Bronnen
Feestdagen in China, Traditionele feestdagen en hu evolutie sinds 1949
Mid-autumn festival on Travel China Guide
Op het Midherfstfeest geniet men tot de vierde wake van de maan
