Alix Hensen Verbaten (35) schreef een voorleesboek over haar Indische oma en hoopt dat haar verhaaltjes iedereen gaan helpen herinneren hoe het thuis was, hoe het bij oma was, zodat de typische Indo gebruiken doorgegeven worden aan de jongste generatie.
Hoe weet je of je Indisch bent?
Als je geen ander woord voor ‘oepil’ kent. Je een thuisgevoel krijgt wanneer je de ’trassi’ bij oma thuis ruikt. Je je broodje kaas met sambal eet. Je oma voor alle soorten ziektes en kwaaltjes tijgerbalsem gebruikt. En de snuifkusjes die je van haar krijgt. Over die oh zo herkenbare lieve snuifkusjes verschijnt er in het najaar een boek van Alix Hensen Verbaten, prachtig geïllustreerd door Remona Poortman: ‘Snuifkusjes van oma Adoe’.
“Ze geeft geen gewone kusjes, maar snuifkusjes. Dan krijg je geen kusje, maar een korte snuif van oma’s neus tegen je wang. Oma ruikt zelf ook heel erg lekker, naar bloemetjeszeep. En haar wang voelt zachter dan andere wangen.” (uit: ‘Snuifkusjes van oma Adoe’)
Waarom dit boek?
Toen mijn oma zo’n tien jaar geleden overleed, besefte ik dat mijn eigen (toekomstige) kindjes de Indische cultuur niet zo vanzelfsprekend gaan ervaren als ik. Daarom schreef ik dit boekje, waarbij de herinneringen aan de tijd bij oma thuis mijn inspiratiebron waren. Als we bij mijn oma op bezoek gingen (mijn opa overleed voor mijn geboorte) dan stapte ik een andere wereld in. De geuren, de voorwerpen die ze uit Indië had meegenomen, de verhalen van vroeger, maar ook het Indisch zwijgen.
Ik vroeg wel eens naar het verleden, wat ze daar had meegemaakt, maar ik merkte dat ze het niet fijn vond om erover te praten.
Ik geloof er in dat mijn boekje (groot)ouders en kinderen helpt de woorden, het eten, de geur en de typische gebruiken van de Indische cultuur en van je eigen oma te herinneren. Grote kans dat mijn kinderen blond haar en blauwe ogen zullen hebben, mijn vriend ziet er namelijk uit als een Viking. In de spiegel zullen mijn kinderen waarschijnlijk niet zoveel van hun Indische roots terugvinden. Daarom vind ik het belangrijk dat al die Indische verhalen en gebruiken doorgegeven worden aan de jongste generatie.
“Ze houdt met één hand de kanten gordijntjes opzij en zwaait met de andere hand waarin zoals altijd een verfrommeld zakdoekje zit.” (uit: ‘Snuifkusjes van oma Adoe’)
Uit wat voor gezin kom jezelf?
Ik heb een Nederlandse moeder en een Indische vader die hier geboren is. Allebei komen ze uit Amsterdam dus ik heb zowel Indische als Nederlandse eigenschappen. Typisch Nederlands is dat ik gevat ben en niet verlegen. Ik kan goed voor mezelf opkomen, dat moet ook wel als je ambities hebt. Mijn Indische kant is dat ik bescheiden ben en dat ik het heel vervelend vind als niet genoeg eten in huis heb wanneer ik onverwacht mensen over de vloer krijg.
Mijn ouders zouden een foodtruck festival kunnen organiseren, zoveel proviand hebben ze. In mijn huisje in Amsterdam heb ik daar helaas geen plek voor.
“Als oma wil dat je naar haar toekomt, dan wenkt ze je door haar hand met palm omlaag te openen en te sluiten.” (uit: ‘Snuifkusjes van oma Adoe’)
Was je je ervan bewust dat je opgroeide in een gemixt gezin?
Nee helemaal niet. Ik dacht dat al die woorden en gebruiken ook in andere – Nederlandse – gezinnen voorkwamen. Als we buiten speelden en mijn moeder ons naar binnen riep voor het eten dan riep ze: “makan!” Toen ik dat een keertje bij een vriendinnetje riep, keken ze me allemaal verbaasd aan. Toen ik op de middelbare school zat werd het stoer om je te onderscheiden. Er zaten veel Indische kinderen op die school en ineens was indo-zijn je gezamenlijke onderscheidende kracht. Je ziet zoveel herkenning bij elkaar, ook wanneer je bij elkaar thuis bent. Het voelt heel eigen. Ik ben veel met mijn afkomst bezig. Ik heb bijvoorbeeld meegewerkt aan het project van Armando Ello, ‘Hoezo Indo’ en het project #indozijn van Joyce de Vries. Ook ben ik op Instagram erg actief met @indo_oma_adoe en ik merk dat vooral de derde generatie daar een community vormt. Ik vind het ontzettend belangrijk dat wij onze cultuur doorgeven.
Ik hoop dat mijn verhaaltjes iedereen gaan helpen te herinneren en door te geven hoe het thuis was, hoe het bij oma was.
‘Snuifkusjes van oma Adoe’ (€18,95) is binnenkort hier te bestellen in de voorverkoop en wordt in het najaar van 2021, nog vóór 5 december geleverd.
