De vader van schrijfster Sanne Biesheuvel – bekend van het boek Oorlog aan de Overkant – werkte als hospik tijdens de politionele acties. Gedesillusioneerd kwam hij terug maar de liefde voor Indonesië is altijd gebleven. Die liefde bracht hij over op zijn dochter.
Na de capitulatie van Japan in 1945 riepen Soekarno en Hatta op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid uit: de Republiek Indonesië. Er volgde een gewelddadige periode waarin Indonesische groeperingen, gevoed door nationalistische gevoelens, duizenden Nederlanders, Chinezen en Indische Nederlanders doodden. Ondertussen beschouwde Nederland zich, ook na het uitroepen van de onafhankelijkheid, nog steeds als soeverein. Vanuit Nederland vertrokken tussen 1945 en 1949 200.000 militairen naar Indonesië. Eén van hen was de vader van Sanne Biesheuvel.
Sanne (52): “Mijn vader Dirk was een pacifist in hart en nieren. Hij wilde niet in een oorlog betrokken raken, mensen moeten doden. Maar als dienstplichtig militaire moest hij wel. Gelukkig kon hij als hospik aan de slag. De Indonesische bevolking, die zo had geleden onder de Japanners, helpen en verzorgen. Maar uiteindelijk bleek hij zijn eigen kameraden te moeten oplappen.
De oorlog beleefde hij vanaf de achterkant: hij zag de verminkte slachtoffers, verzorgde de gewonden en kistte de gesneuvelden. Tijdens de twee politionele acties moest hij mee als ziekendrager en was zo ongewild getuige van agressie, martelingen en massamoorden. Was hij nog vol idealen toen hij naar Indië vertrok, aan het einde van de politionele acties was hij gedesillusioneerd.
Al die kameraden die waren gesneuveld voor een zaak die bij voorbaat al verloren was. Gesneuveld voor een regering die niet in wilde zien dat het koloniale tijdperk voorgoed voorbij was.
Door zijn oprechte interesse en vredelievende houding was hij echter graag gezien bij de inlandse bevolking en omdat hij vaak langere tijd op één plek verbleef mondden deze contacten meer dan eens uit in echte vriendschappen. Hij kreeg zelfs een relatie met het Javaans meisje Tati. Daar kwam ik pas achter toen ik zijn dagboeken op zolder tegenkwam. Ik was twintig toen mijn vader overleed.
Over zijn ervaringen tijdens de politionele acties heeft hij nooit iets verteld maar hij vertelde wel allemaal verhalen over wat een geweldig land Indië was. Mijn vader was geen prater, maar als hij over Indië begon was hij niet meer te stoppen. De mensen, het eten, de manier van leven, mijn vader vond het geweldig. Hoewel hij er slechts drie jaren heeft doorgebracht, heeft hij voorgoed zijn hart aan dit land verpand. Hij is nog drie keer naar Indonesië teruggegaan, de eerste keer in 1976. Samen met een kameraad van toen. Geweldig vond hij het. Ik denk, als hij niet inmiddels met mijn moeder was getrouwd en inmiddels vader van mij was, dat hij daar in zijn geliefde Indonesië was gebleven, nooit meer was terug gekomen. Die liefde heeft hij aan mij doorgegeven.
Mijn ouderlijk huis was vergeven van Indonesische spulletjes, het liefst liep mijn vader in batikhemden rond en geregeld werd er bij ons Indisch gekookt. Ik heb geen druppel Indisch bloed, maar voel me verbonden met Indische Nederlanders en Indonesië. Ik zou dit jaar een reis maken naar Indonesië, de plekken bezoeken waar mijn vader heeft gewerkt en geleefd. De militaire hospitalen bestaan nog steeds. En ik wilde op zoek gaan naar de vrouw waar mijn vader verliefd op werd. In zijn dagboek las ik dat ze zwanger was, maar er staat niet bij of dit kind misschien van hem was. Afscheid van elkaar hebben ze niet kunnen nemen. Zij was naar haar familie gegaan omdat er iemand ziek was geworden. Ze verwachtte hem gewoon weer terug te zien, maar mijn vader werd door de Nederlandse regering halsoverkop teruggeroepen. Van een afscheid is het niet meer gekomen en ze hebben elkaar nooit meer terug gezien. Ik weet dat hij naar haar op zoek is geweest, die eerste keer dat hij terug was op Java. Ik ben enig kind, ik zou het ontzettend leuk vinden om daar een halfbroer of halfzus te kunnen ontmoeten.
Mocht reizen weer kunnen dan ga ik samen met mijn zoon naar Indonesië, om hem de plekken van zijn opa te laten zien en waar de liefde voor dit land is ontstaan. Zo geef ik dit weer door aan mijn zoon.”
Aan de hand van de dagboeken van haar vader schreef Sanne Biesheuvel het boek Oorlog aan de overkant. Deze kunt u ondermeer hier bestellen.
