SylSoulFood: “Met mijn gerechten wil ik herinneringen terug geven”

Geplaatst in: Erfgoed, Artikelen

SylSoulFood is een platform met een missie: mensen met een voedselbeperking weer laten genieten van eten. Want eten is zoveel meer dan je buik vullen. Maar wie zit er achter SylSoulFood? Dat is Sylvana de Backer: moeder, weduwe, politica, ondernemer, Bourgondiër, verbinder en netwerker.

“Ik ben in 1966 in Indonesië geboren.  Mijn ouders wilden een goede toekomst voor hun beide dochters. Niet alleen qua studie, maar ook dat wij de mogelijkheid hadden op te groeien in een land waarin een vrouw evenveel kansen heeft als een man. Ik had hele vooruitstrevende ouders! Midden jaren 70 kwamen we naar Nederland. Ik sprak geen woord Nederlands, in tegenstelling tot mijn ouders die heel goed Nederlands spraken. Dat hadden ze op de Hollandsche school geleerd, in de tijd dat Indonesië nog een kolonie was. Ik volgde privélessen Nederlands, maar dat vond mijn vader nog niet genoeg. Ik moest lid worden van een club waarbij ik in het Nederlands leerde denken en vooral spreken. Een toneelclub viel dus af, omdat je daar teksten uit het hoofd leerde. Het werd de politiek omdat je daar moest discussiëren om uit te drukken wat je mening was en dus zinnen moest formuleren. Het bleek inderdaad een goede leerschool te zijn geweest.  Jaren later werd ik wethouder van Aalburg voor de VVD. Ik trouwde met Gieljan de Backer en samen kregen we twee zonen en hadden ons eigen bedrijf: Koekhuys Jan de Backer. We maakten de Bossche Koek, een Brabantse kruidkoek volgens eeuwenoud familierecept. Daar kwam in 2012 abrupt een einde aan toen mijn man overleed. En in 2016 overleed mijn stiefzoon na een fataal verkeersongeluk op Bali. Dat waren zware tijden voor mij met opgroeiende pubers.”

Hoe ben je daaruit gekomen?

“Ik nam een business coach in de arm, Erik Verhagen van De Boomacademie, en ik volgde de cursus ‘ondernemen in de vijfde dimensie’. Over de vijfde dimensie wordt in vele artikelen over spiritualiteit geschreven met de verwijzing dat we in een nieuw tijdperk zijn beland. Het is een cursus die mij bewustwording heeft gebracht en diepere inzichten heeft gegeven. Ik leerde om het verdriet te omarmen, want waar weerstand zit, is winst te behalen. Dit is een quote van lifecoach Marieke van Deursen. Nadat ik eindelijk mijn verdriet onder ogen durfde te zien, en eindelijk aan rouwen toekwam, kwam er ook weer ruimte voor andere gedachtes.

Op zoek naar mijn persoonlijke missie (zielsmissie) was de cruciale vraag:  “wat vind ik nou echt leuk, wat maakt mij blij, wat geeft mij energie, wat is mijn passie?” Ik kwam op koken uit. En niet gewoon koken, maar  koken voor mensen met een voedselbeperking.  Ik werd consultant in eetoplossingen. Hierbij kijk ik niet alleen naar wat niet mag, maar verrijk ik eetpatronen met creaties die iemand wel mag, zodat mensen weer kunnen genieten van eten.  Van voedselbeperking naar voedselverrijking!

De Aziatische keuken in het algemeen, de Indonesische keuken in het bijzonder, blijkt voor mensen met een (voornamelijk) gluten- en lactose allergie en intolerantie een uitkomst te zijn.

Vegetarische en veganistische gerechten creëren is voor mij bekend terrein. Mijn man was nierpatiënt en moest zich aan een strikt eiwitarm dieet houden. Stoofvlees was verboden. Dan maakte ik een stoofpot van jackfruit met dezelfde kruiden als van een stoofpot. Heerlijk. Een ander voorbeeld: patat met mayonaise. Die mocht hij allebei niet hebben. Toen heb ik knolselderij als friet gesneden en dat gefrituurd. En zelfgemaakte mayonaise kun je heel goed zonder eieren maken. Hij was er helemaal gelukkig mee. Wie benieuwd is, kan het één en ander terug vinden op mijn website www.sylsoulfood.nl.”

Krijg je veel enthousiaste reacties?

“Voedsel is zoveel meer dan alleen je buik vullen. Ik werk tweemaal in de maand als vrijwilliger in een zorgcentrum. Daar kook ik Indonesisch voor de Indische bewoners. Veel van deze mensen hebben beginnende dementie. Met mijn gerechten wil ik ze hun herinneringen teruggeven. Er is een mevrouw die altijd half uitgezakt in een rolstoel zit. Een gesprek is niet mogelijk, ze zegt niets. Ze at mijn ‘rondo royal’, gefrituurde tape (gefermenteerde casave) en ineens ging ze rechtop zitten, kwamen haar ogen tot leven. Ineens zag je: er is weer iemand daarbinnen. Of die meneer, die, toen hij mijn ‘tahu telor’,  tofu omelet, proefde, helemaal blij zei: “Dit was het laatste gerecht dat ik in Indië at voordat we op de boot stapten.” Geloof me, ik zit geregeld met kippenvel op mijn armen. Voor deze lieve mensen maak ik de authentieke recepten die ze in Nederland moeilijk of nergens kunnen krijgen. De ouderwetse ‘jajan pasar’  en de traditionele streekgerechten brengen door de geur en smaak herinneringen naar boven. Het is een smaakbeleving. We kennen het allemaal, de geur van een gebakken appeltaart kan je bijvoorbeeld het gevoel geven weer bij oma te zijn.”

En ook nog een kookboek

“Ja, ook dat nog! Mijn man zei altijd: als jullie Indo’s niet eten, dan praten jullie over eten of zijn jullie bezig eten te bereiden. Nu heb ik het dus aangevuld met het schrijven over eten. Mijn boek Sylicous is een mix van persoonlijke verhalen en recepten. De Indo-cultuur is langzaam aan het verdwijnen in Nederland. Met dit boek probeer ik een bijdrage te leveren om die cultuur te behouden en het door te geven aan een volgende generatie. Indischen van de eerste generatie zullen mijn verhalen herkennen, ook al ben ik geboren in Indonesië en niet in voormalig Nederlands-Indië zoals mijn ouders. Toen ik bijvoorbeeld voor het eerst bij een Nederlands vriendinnetje thuis kwam en daar mocht mee eten, werd er een grote pan op tafel gezet waar uit geschept werd. Ik kon alleen maar denken: ‘Wat is dit!!! Als mamma dit hoort!!! In Indonesië wordt het eten vanuit de keuken op schalen geschept en dan op tafel gezet. Een pan op tafel is not done! Dat zullen veel Indische mensen herkennen. Net zoals er messen naast het bord liggen. Mag ook niet!  Een mes is immers een wapen. Mijn allereerste Nederlandse gerecht staat trouwens in mijn geheugen gegrift: bloemkool met een papje. Ik dacht dat ik niet goed werd.

Privéfoto

Sylicious bestaat uit 22 verhalen die eindigen met een recept. De verhalen zijn makkelijk te lezen en laat de lezer minstens glimlachen. De recepten kunnen Indonesisch zijn, maar ook Hollands. Mijn gerechten zijn echt Indonesisch, ik heb ze gekregen van mijn moeder die het weer leerde van mijn oma’s en de bediendes van ons huis. Ik kom uit Surabaya, Oost-Java, daar komen de lekkerste gerechten vandaan want alle vier de windstreken komen daar samen. Je hebt er bijvoorbeeld soto Madura, dat is de lekkerste soto die er bestaat. Of de rawon Surabaya of de bakso Malang, ook wel bekend als ‘Cwi mie’.  Slechts enkele voorbeelden van gerechten waar Oost-Java beroemd om is. Ik werk nu aan een boek waarbij ik suggesties geef om vlees te vervangen door iets vegetarisch waardoor de lezer zelf kan beslissen wel of geen vlees te gebruiken. Sommige gerechten kunnen daardoor zelfs veganistisch zijn.”

Ga je vaak naar Indonesië?

“Ik heb wekelijks contact met mijn tante van 75 die mij ook aanspoorde om te schrijven. Maar sowieso heb ik één keer per maand contact met mijn familie. Wij zijn de enigen die uit Indonesië weg zijn gegaan. Mijn ouders hebben nooit overwogen om weer terug te gaan nadat mijn zus en ik met onze studie klaar waren. Ze gaan wel geregeld op familiebezoek. Op dit moment heb ik het te druk, maar ik wil zeker dit jaar nog een keertje gaan. Naar Bali ben ik sinds het overlijden van mijn man en mijn stiefzoon niet meer geweest. Te veel herinneringen; ik durf het nog niet aan. Ze waren allebei dol op Bali.

Echt teruggaan om me daar te vestigen is een no-go. Als ik bij mijn familie ben, voel ik me zo Hollands, ook al zie ik er van de buitenkant Indonesisch uit. Het leven in een vrije Nederland, los van gewoonten en familietradities heeft mijn leven veranderd. In de ogen van mijn familie ben ik ‘vernederlands’.  Te lomp, te direct, niet verlegen genoeg, ik loop niet zoals vrouwen behoren te lopen en vooral niet onderdanig. Maar dan denk ik: ik ben wel mooi de enige van jullie allemaal die kan koken. Ze hebben namelijk allemaal bediendes, hahaha!”

Hou Sylvana in de gaten via haar Facebookpagina, Instagram-account en website.

Verder lezen

Column

Column: Hoe de Steurtjes in Indië kwamen

Identiteit

Lezing over het onderzoeken van je Chinees-Indonesische roots in Voorburg

Boeken     theater

Theatervoorstelling ‘Gelukzoekers op Sumatra’ is geïnspireerd op aanstootgevende romans die de koloniale wreedheid beschreven