Nummer 4: De Bittere Smaak van Zoete Aardappels
Het barbecueseizoen is weer aangebroken. Mijn vrienden houden bijna wekelijks thuis een barbecue. Laatst op een verjaardagsfeest-met-BBQ at ik weer voor het eerst na zoveel jaren een gepofte, zoete aardappel. Geblakerd door het houtskool zo uit aluminiumfolie. Opeens was ik benieuwd naar de smaak
Onbewust laat ik zoete aardappel vaak staan. Dat zit diep in mijn geheugen verankerd. ‘Zoete aardappel is arme-mensenvoer’, zei oma altijd. De oma bij wie ik in China opgroeide kwam uit een arm gezin, trouwde arm en werd pas welvarend nadat haar eigen kinderen allemaal vertrokken waren naar het buitenland. Emotioneel werd ze zo nog armer, financieel kreeg ze betere tijden.
Zoete aardappel, oftewel ‘FaYie’ zoals wij in ons dialect zeggen, at je als je geen of nauwelijks witte rijst kon betalen. Als je een schepje witte rijst had, dan kookte je FaYie mee om de rijst te vermeerderen. Hoewel ik het vroeger in China dus wel eens at, associeer ik zoete aardappel met armoede omdat het voor oma die betekenis had. In Nederland ben ik het daardoor niet meer gaan eten.
Nu ik jaren later de zoete aardappel weer proefde, dacht ik weer aan oma. Ik eet het met hele andere intenties. De smaak is zoet, zoals ik me kan herinneren. Vroeger, toen oma nog een ouderwetse stenen fornuis had – en inmiddels niet meer arm was – gooide mijn zus en ik ook weleens een zoete aardappel of een gewone aardappel in het vuur. Na een tijd haalden we een klont zwarte kool eruit en was het smikkelen. Opeens kwam dat beeld bij me op. Mijn zus en ik deden in China dus al heel vroeg aan gepofte, zoete aardappels. We hadden op dat moment nooit kunnen bedenken dat we dat jaren later in, een ver, ander land weer zouden doen, maar met duurbetaalde zoete aardappels.
Van die zoete aardappels maken Chinezen overigens nog veel meer producten. Een typisch streek product is ‘FaYie Fan’, noedels van zoete aardappel, grijzige, glibberige noedels die alleen professionele (huis)koks kunnen maken. Je moet de aardappel eerst koken, dan roerbakken met gedroogde bamboescheuten, gedroogde inktvis en paddenstoelen. De geur en de smaak zijn onmiskenbaar.
Bijna iedere familie uit oma’s dorp maakte vroeger ook hun eigen gedroogde zoete aardappel als snack, massaal gedeeld met vrienden en familie. Stiekem proefde je dan of de ander het al dan niet lekkerder klaargemaakt had. Zowel de noedels als de snacks zijn gewoon verkrijgbaar bij Chinese supermarkten, maar ik koop het eigenlijk nooit. De noedels kan ik zelf niet klaarmaken en de zoete aardappelsnack zal nooit zo lekker zijn als de snack die mijn oma klaarmaakte.
Fenmei Hu is kunstenaar en columnist
