Dewi Reijs (40) is bestuurslid van Stichting Herdenking 15 augustus 1945 regio Rotterdam, die dit jaar de tweede editie van het herdenkingsfestival Floating Pasar organiseert. Tijdens dit festival wordt de Indische cultuur gevierd. Dat gebeurt deels op boten in het water, waarbij de Aziatische drijvende markt en het maritieme verleden van Rotterdam samenkomen. Om de Floating Pasar te bekostigen is een crowdfundingsactie gestart.
In Rotterdam wordt sinds 2010 een herdenking gehouden op 15 augustus, de dag waarop de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië eindigde. Dewi Reijs is sinds 2020 bij de stichting betrokken. Het bestuur wilde de herdenking aantrekkelijker maken voor jongere generaties. “Zo is het herdenkingsfestival ontstaan”, zegt Dewi Reijs. Het idee is om in de ochtend te herdenken en in de middag de cultuur te vieren. Er was onder meer zang, dans, een kinderhoek en de documentaire Indisch Zwijgen werd vertoond. Ook was er de fototentoonstelling Spekkoek, die liet zien hoe Indische families er vandaag de dag uitzien. “Het was een groot succes: er kwamen zo’n 1500 mensen op af”, vertelt ze. Waar in de middag vooral gezinnen en ouderen kwamen, zag je ’s avonds veel jongere mensen. “Het festival heeft niet per se een Indische connotatie, wat het voor veel mensen aantrekkelijk maakt om even binnen te lopen”, verklaart Reijs.
Tekst gaat verder onder de foto
Crowdfundingsactie
Vorig jaar had de stichting een klein bedrag aan subsidie aangevraagd voor het festival. “We vonden het belangrijk om een locatie te kiezen die met het koloniale verleden bezig is en ook naar de toekomst kijkt. Zo kwamen we uit bij het Maritiem Museum. De kade is enorm groot, dus we kunnen het festival uitbreiden”, zegt ze. Vorig jaar was de Floating Pasar vanuit veiligheidsoverwegingen vooral op de kade. “Het is ongelooflijk duur om alles professioneel te organiseren. Vorig jaar hebben we veel zelf gedaan en een gedeelte ging daardoor niet goed. Dit jaar gaan we het uitbesteden, maar de financiering waar we op hadden gehoopt is helaas niet toegekend. We willen het dit jaar groter aanpakken met een drijvende foodmarkt en een grotere pasar. Ook willen we dat het festival gratis blijft.”, legt Dewi Reijs uit. Daarom is de stichting een crowdfundingsactie gestart, waarbij iedere donatie van harte welkom is.
Tekst gaat verder onder de video
Verschillende generaties
Reijs merkt het verschil op tussen de generaties. “De derde en vierde generatie zijn op zoek naar verhalen van een van nature gesloten gemeenschap. Ik denk dat het narratief nu aan het veranderen is. De woorden die de eerste gemeenschap gebruikte waren uit zelfbescherming en om door te kunnen gaan. Denk aan het verschil tussen repatriëren of vluchten. Het verhaal moet op een andere manier worden verteld”, stelt ze.
Daar is het festival volgens haar bij uitstek een goede plek voor. “Jong en oud ontmoeten elkaar en kunnen elkaar stimuleren met films, gesprekken en panels.
Met de heftige thematiek over de dekolonisatie en koloniale oorlog hebben we een open podium toegankelijk voor iedereen. We willen dat de generaties met elkaar in gesprek gaan.
In de praktijk blijkt dat best moeilijk te zijn, omdat intergenerationeel trauma een soort blokkade vormt”, licht Reijs toe.
Emotioneel
Dat herkent Dewi Reijs ook bij haar moeder: “Ze vindt het bijvoorbeeld lastig om over bepaalde onderwerpen te lezen.
Omdat het verleden voor haar ouders een afgesloten hoofdstuk was heeft ze nooit kunnen doorvragen. Je moet je op een gegeven moment wel kunnen uiten, want anders draag je het over.”
Op Nationale Dodenherdenking op 4 mei dit jaar gaf Reijs een voordracht in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. “Bij de repetities werd ik emotioneel, omdat ik een zwaarte voel die ik met me meedraag. Sommige dingen zijn nooit boven tafel gekomen en er heeft veel onrecht plaatsgevonden. Dit draagt bij aan een minderwaardigheidsgevoel. De nieuwe generaties gaan op onderzoek uit en durven veel meer open te zijn. Er wordt gesproken over excuses en herstelbetalingen”, vertelt ze.
Herdenken
Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de oma en oom van Dewi Reijs in een jappenkamp gezeten, terwijl haar opa als dwangarbeider aan de Birmaspoorlijn werkte. “Op 15 augustus herdenk ik het einde van de oorlog in Azië, hoewel de koloniale oorlog die volgde geen bevrijding was”, stelt Reijs.
Dewi Reijs is medeoprichter van Buddy Film Foundation, een stichting die vluchtelingen met een filmachtergrond helpt aan betaald werk. “Dit heeft ook te maken met mijn Indische achtergrond. Het is heftig om gedwongen je land te verlaten”, vertelt ze. Een deel van haar familie heeft ervoor gekozen om in Indonesië te blijven. “Ik herdenk ook dat ik een thuis heb in twee continenten. Op mijn zeventiende ben ik voor het eerst naar Indonesië gegaan, waar ik veel familie heb leren kennen en op de universiteit in Jakarta heb ik de taal geleerd. Het is voor mij een gevoel van thuiskomen”, zegt ze.
Inclusiever
Tijdens de pandemie heeft de stichting een aantal creatieve coronaoplossingen bedacht, waarvan een aantal nog steeds actief zijn. “Zo bedacht ik de Indische vlaggenactie om inclusiever te zijn. Niet iedereen die herdenkt heeft een Indische achtergrond, er zijn ook mensen met Chinees-Indische, Molukse of Papoea roots. Daarom hebben we familiefoto’s op vlaggen laten drukken zodat mensen die ieder jaar op het balkon of voor de deur konden hangen. Dit was een groot succes. Bij de Vlaggenparade in Rotterdam zijn banieren bedrukt waarop je een QR-code kon scannen en de achtergrondverhalen bij de foto’s kon lezen”, legt Reijs uit.
Tekst gaat verder onder de video
Open over het verleden
Reijs is moeder van twee kinderen. “Zij waren vorig jaar ook op de Floating Pasar en worden opgevoed met Indische waarden. Het is juist belangrijk om open over het verleden te zijn, want als je over iets niet praat voel je dat toch. Ik hoop dat ik daar open over ben en tegelijk het positieve over kan brengen”, concludeert Dewi Reijs.
