Multidisciplinair artiest Sam Tjioe vraagt zich af of de naam Meer Dan Babi Pangang wel een goede naam is voor een website voor en door Chinese en Indische Nederlanders. Hij besluit een incidentele beschouwende bijdrage te schrijven: ‘Een bijdrage met een dwarse toon.’
Een tijdje geleden werd ik gevraagd door redacteur Mariska Snijdewind van de Stichting Meer Dan Babi Pangang om mee te werken aan een interview voor hun website. Mijn eerste reactie was, en is eigenlijk nog steeds, een groot gevoel van onbehagen ten opzichte van de door de stichting gekozen naam. Een naam die in deze context de etnische en sociale identiteit van de groep moet aanduiden. In dit geval bestaat die groep uit Nederlandse Chinezen (of Chinese Nederlanders) en waarin het: “meer dan” in de naam suggereert dat deze groep zich minderwaardig behandeld voelt. De Chinezen in Nederland zouden te maken hebben met grove onderschatting van hun cultuur wat tot uiting zou komen in een gebrek aan respect door de Nederlanders. Een naam die lijkt te zijn ontstaan uit frustratie, die de bedenkers ervan hebben opgedaan in het dagelijkse leven en die van mening zijn gekleineerd of, sterker nog, gediscrimineerd te worden.
Sterker nog; de verschillen van mening over die gedeelde historie zijn vaak de grote splijtzwam binnen die gemeenschap.
Smal pad
Het zich beroepen op discriminatie en uitsluiting is voor de claimende partij een smal pad. Niet alleen wordt de scheiding tussen: Wij en Zij, onmiskenbaar zichtbaar gemaakt, maar bestaat er tevens gevaar voor een vermeend slachtoffer- en daderschap. Zonder de gevoelens van anderen te marginaliseren en te willen ontkennen dat de verschillen in sociologische- en antropologische achtergrond feitelijk zijn, kan ik me niet vinden in slachtofferschap. Gepest en geplaagd worden is zeker geen pretje maar ik heb me, net als zovele anderen, hierdoor niet klein laten maken. Mijn initiële antwoord op het verzoek tot een interview was dat ik de initiators van de site, die meer te weten willen komen over hun culturele en etnische achtergrond, goed kan begrijpen. Ongeveer tien jaar geleden ben ik zelf voor het eerst naar mijn roots op zoek gegaan en houd ik mij daar, tot op de dag van vandaag, nog steeds mee bezig. In het begin van mijn zoektocht voelde ik de noodzaak om mijn ervaringen en inzichten te delen met lotgenoten uit de Indische gemeenschap, maar mijn bevindingen hiermee, brachten mij tot het inzicht, dat een gedeelde historie of een etnisch diverse achtergrond geen enkele garantie geeft tot eensgezindheid. Sterker nog; de verschillen van mening over die gedeelde historie zijn vaak de grote splijtzwam binnen die gemeenschap.
Pesten en uitsluiting
In mijn persoonlijke zoektocht ben ik veel te weten gekomen, maar ik begrijp ook steeds beter dat het verleden vooral een verhaal is met vele fictieve elementen. De waarheid is interessant maar niet zaligmakend. Mijn conclusie is dat mijn historie vooral een particuliere zaak is en dat het delen ervan maar zelden leiden tot troost en of catharsis, bij mijzelf of de ander. Daarom heb ik me voorgenomen om mijn inzichten rond mijn afkomst niet meer op een al te directe manier te delen, en laat daarom de vragen die me zijn gestuurd liever onbeantwoord. Onlangs zag ik in het televisieprogramma Boeken een interview met Pete Wu over zijn boek De bananengeneratie. Hoewel ik het boek nog niet gelezen heb en Wu in eerste instantie zichzelf in een slachtofferpositie leek te plaatsen, realiseerde ik me, toen hij later duidelijker schetste wat zijn identiteit als Chinees en homo voor hem betekende, dat het verhaal van zijn anders zijn, ondanks grote verschillen, aansloot bij mijn eigen ervaringen met pesten en uitsluiting. Ik was mij opnieuw bewust van de schaamte. Schaamte en angst, dat de ander je kwetst in juist die zaken waar je je onzeker over voelt. Angst om aangezien te worden als minderwaardig en de schaamte dat je jezelf hebt wijsgemaakt dat die ander misschien wel gelijk heeft.
Anders
Na lang nagedacht te hebben over het schrijven voor Meer Dan Babi Pangang ben ik er nog steeds niet uit. Net als in de naam kan ik me niet herkennen in kreten als: het doorbreken van achterhaalde stereotypes en clichés (-) door middel van het delen van persoonlijke verhalen (-) een breed publiek inzicht wil geven in de rijke culturen van de Chinees Nederlandse gemeenschappen. Mijn eerdere ervaringen met het inzicht geven aan een breed publiek, opgedaan in een werkzaam leven in de reclame en als programmamaker voor omroepen, ervaarde ik als niet erg positief en waren weinig verheffend. Ik ben erachter gekomen dat ik te ‘anders’ ben om te willen aansluiten bij een breed publiek.
Anderzijds zijn mijn observaties misschien van nut en kan het ook plezierig zijn om juist dat andere geluid op deze site te laten horen. Ik denk dan niet aan persoonlijke verhalen, maar aan een meer incidentele beschouwende bijdrage. Een bijdrage met een dwarse toon. Ziehier mijn eerste poging.
