Tot en met 27 augustus is in Amsterdam het opmerkelijke verhaal te zien en te horen van de Ranchi baby’s. Zij zijn geboren op het stoomschip Ranchi op zee, nadat hun ouders Indonesië in 1949 moesten ontvluchten.
Toen de SS Ranchi in september 1950 aan de Javakade in Amsterdam aanmeerde, stonden er 37 namen op de passagierslijst, die er nog niet opstonden toen het schip vier weken eerder de haven van Jakarta had verlaten. Die 37 passagiers waren baby’s die tijdens de overtocht waren geboren. Toen het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger (KNIL) in juli 1950 ontbonden werd, moest het merendeel van de troepen vervoerd worden naar het vaderland, Nederland. De militairen werden door de Indonesische bevolking als vijand gezien en moesten daarom in allerijl in veiligheid gebracht worden. De Nederlandse regering was dus gedwongen om heel snel actie te ondernemen. Eén van de acties was het charteren van scheepscapaciteit, waaronder de Ranchi.
Verantwoordelijk voor deze enorme operatie was KNIL-kwartiermeester, kolonel K.A. Warmenhoven. Uit documenten uit het Nationaal Archief blijkt dat deze man 48 dagen voor vertrek al over zeer veel informatie beschikte over de passagiers. Het grootste deel van de passagiers bestond uit KNIL-personeel en hun gezinnen. Warmenhoven kende de precieze samenstelling van de gezinnen, wist hoeveel vrouwen er zwanger waren, en zelfs wanneer zij waren uitgerekend. Om de kraamkamer en de meevarende verloskundigen zo efficiënt mogelijk in te zetten, wilde kolonel Warmenhoven zoveel mogelijk zwangere vrouwen bij elkaar verschepen. Negenendertig baby’s werden er dus tijdens die tocht geboren. Al die baby’s deelden één gegeven: hun geboorteplaats was de Ranchi. Een aantal ouders was daar zo trots op, dat ze hun baby naar het schip vernoemden.
Zowel jongens als meisjes werden getooid met namen als Ranchi, Ranchis, Ranchia of Ranchita.
Een van die baby’s die tijdens de overtocht werd geboren is de Chinese James Patrick Wüstlich. Geboren 20 september 1950 op de beruchte Golf van Biskaje, waar de zee enorm te keer kan gaan. Toen hij elf was vertelde zijn moeder dat hij er een van een tweeling was, een meisje dat bij de geboorte was overleden. Toen hij vroeg waar ze dan begraven lag vertelde zijn moeder dat haar lichaampje te water was gelaten onder de Engelse vlag. Sindsdien is James ervan overtuigd dat hij twee zielen in zich meedraagt en dat de ziel van zijn overleden zusje hem al vele malen heeft gered uit de dood, een keer zelfs uit een coma. Deze en andere verhalen van de Ranchibaby’s zijn te zien en te horen op de expositie ‘Reis van de Ranchi’ – het vervolg in museum Perron Oost in Amsterdam.
Audiomaker Joost Wilgenhof hoorde een paar jaar geleden over het verhaal van de Ranchi en besloot zoveel mogelijk Ranchi baby’s op te sporen. Wilgenhof heeft een aantal van hen geïnterviewd. Onder het ogenschijnlijk rooskleurige verhaal van de drijvende kraamkliniek gaan familiegeschiedenissen schuil die het dekolonisatieproces van Indonesië en Nederland bloot leggen. Op verschillende plekken in het Oostelijk Havengebied hangen affiches met een QR-code zodat je de interviews via je telefoon kunt luisteren. Het museum zelf is een perronhuisje dat sinds 2013 gebruikt wordt voor tentoonstellingen over thema’s die verband houden met de geschiedenis van het Oostelijk Havengebied. Hier meerde het stoomschip Ranchi op 26 september 1950 aan.
Wie meer wil lezen over SS de Ranchi en de achtergrond van dit bijzondere verhaal kan dit vinden op het blog van Peter Miebies.
Museum Perron Oost: De reis van de Ranchi – het vervolg, tot en met 27 augustus 2021
