Waarom toch ‘die vlag’ op 15 augustus?

Geplaatst in: Column, Identiteit, Erfgoed, Artikelen
Foto: Glenn Siegers (c)

Christie Haalboom is ex-bestuurslid van Stichting Herdenking 15 augustus 1945 Regio Rotterdam. De komende weken volgen er drie blogs van haar hand op Meer dan Babi Pangang waarin ze haar persoonlijke zoektocht naar haar Indische achtergrond beschrijft, zich afvraagt welke rol de Indische Nederlander in kan nemen in het actuele gesprek over racisme en vooruitkijkt naar de toekomst van deze herdenking. Vandaag een inleidend artikel van haar hand.

Waarom toch die vlag?

Elk jaar fietsen er op 15 augustus nog te veel mensen door de straten van Nederland, zich afvragend waarom er her en der een vlag uithangt… Als land staan we stil op 4 mei en vieren we Bevrijdingsdag erna uitbundig. Maar het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog in het Koninkrijk der Nederlanden, nu precies 75 jaar geleden, wordt vaak vergeten….

Geschiedenis

Japan, destijds bondgenoot van de Nazi’s, capituleerde (pas) op 15 augustus na de allesvernietigende atoombommen van Amerika op Hiroshima en Nagasaki. Toen zaten er nog zo’n 100.000 Nederlanders vast in krijgsgevangenkampen en burgerinterneringskampen in de Oost.

15 Augustus is een gedenkwaardige dag voor deze Indische Nederlandsers. Indische organisaties hebben zich jaren ingezet om deze datum officieel erkend te krijgen. Het eerste resultaat was de oprichting van het Indisch monument in Den Haag in 1988, waar sindsdien de jaarlijkse Nationale Herdenkingsplechtigheid wordt georganiseerd door de Stichting Herdenking 15 augustus 1945.

Pas in 1999 is de Vlaginstructie gewijzigd: 15 augustus is daarin als een officiële herdenkingsdag aangemerkt.

Foto: Christie Haalboom

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Van Nationaal naar Regionaal

Voor de oudere generatie Indische Nederlanders werd de reis naar Den Haag te zwaar en zo ontstonden er regionale herdenkingen. Sinds 2010 organiseert de Stichting Herdenking 15 augustus Regio Rotterdam daarom jaarlijks op 15 augustus een regionale herdenking op de Vlaggenparade van de Stad Rotterdam.

De stichting werd opgericht door Mieke Engelberts, die zelf als kind geïnterneerd zat in kloosterkamp Gedangan in Semarang. Inmiddels bestaat het bestuur uit een team bevlogen Indo’s van verschillende generaties, met allemaal hun eigen, verzwegen, verhaal.

Het Indisch Zwijgen

15 augustus 1945 betekende niet alleen het einde van de oorlog, het was een kantelpunt in de koloniale geschiedenis van Nederland. Nadat Japan capituleerde ontstond er een machtsvacuüm en de Indonesische Nationalisten grepen deze aan om zich los te maken van Nederland. Wederom waren de Indische Nederlanders hun leven niet zeker en vanaf 1946 werden zij gedwongen terug te keren naar hun moederland, een land waar velen van hen nog nooit geweest waren.

Tijdens onze hongerwinter hadden jullie in ieder geval nog een zonnetje…

Nederland verkeerde op dat moment in een zware wederopbouw en zat niet te wachten op deze mensen. De ruim 300.000 mensen die ‘terugkeerden’ stuitten op onbegrip. Opmerkingen als ‘Tijdens onze hongerwinter hadden jullie in ieder geval nog een zonnetje’ en het verliezen van de koloniale oorlog in 1949 zorgden ervoor dat de Indische Nederlanders niet spraken over hun trauma’s. Het Indisch Zwijgen ontstond. Het trauma werd onbewust doorgegeven aan de de jongere generaties.

Foto: Glenn Siegers – Verschillende generaties vinden elkaar op de herdenking

Erkenning

Inmiddels probeert men dat zwijgen collectief te doorbreken. Verschillende generaties staan op om te onderzoeken en te vertellen. Om zo belangrijke persoonlijke verhalen van onze opa’s en oma’s, onze ouders, boven tafel te krijgen. Zo ontstaat er herkenning en daardoor vooral ook erkenning. Troost. Heling. Door de geschiedenis weer in te kleuren. Door de Indische community weer zichtbaar te maken.

Herdenken tijdens Covid-19: Balkonactie

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de oorlog eindigde. Dit is ook het jaar waarin de wereld stil kwam te staan door een wereldwijde pandemie. Dat vraagt om speciale aandacht. Want hoe herdenk je, als een groot deel van je doelgroep tot de risicogroep behoort? Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 Regio Rotterdam kiest ervoor de herdenking te streamen.

Daarnaast willen zij de Indische community zichtbaar maken in de straten van Rotterdam middels een ‘Balkonactie’. Want als we niet naar de Vlaggenparade kunnen komen, de plek van de herdenking, dan komt de Vlaggenparade naar jou! Indische Rotterdammers kunnen een foto insturen die refereert naar hun opa’s en oma’s om te laten drukken op een vlag. Deze kunnen ze aan hun balkom, raam of vlaggenstok hangen op 15 augustus. Op die manier geven ze meteen een antwoord op die vraag: waarom toch die vlag? De vlag vertelt in dit geval het verhaal.

Meedoen aan de balkonactie? Stuur je foto voor 3 augustus via WeTransfer naar info@herdenking-15-augustus.nl

#ikherdenk15augustus1945 #15augustus010

Foto: Dewi Reijs – Bestel je eigen vlag voor de Balkonactie

Verder lezen

Identiteit     Portret     Artikelen     Interviews

Vincent Yeers: “We kennen elkaar eigenlijk niet zo goed in Nederland”

Portret

Wie is horecatycoon Won Yip?

Cultuur     Expressie     Artikelen

Videopremière Het land van toen: het verhaal van Amber Nefkens Indische oma