Kan je iets over jezelf vertellen?
Mijn naam is Xiangxia van den Ham (22), een Chinees-Nederlandse documentairemaakster en geadopteerd. Mijn grote zus Gaulili (25), ook geadopteerd uit China, en mijn Nederlandse ouders maken mijn gezin compleet. Ik ben opgegroeid in Berg en Terblijt, een dorpje in Zuid-Limburg. Ik heb mijn bachelor Media en Cultuur gedaan aan de Universiteit Utrecht en ik heb afgelopen half jaar vrijwilligerswerk gedaan in Hong Kong. Mijn Chinese familie ken ik niet, en daar heb ik ook geen informatie over. Ik ben namelijk een Chinese vondeling; een zoektocht naar mijn biologische familie is daardoor ook erg lastig.
Wat betekent jouw naam en wat vind je van je naam?
Xiang Xia betekent “Kijken naar de regenboog”, dat werd mijn ouders verteld toen ze mij in 1998 uit China adopteerden. Je kunt je vast wel voorstellen dat zo’n naam iets oproept. Want ja, hoe spreek je die naam met twee X’en uit? Elke keer als de absentielijst weer werd opgeroepen, of als ik me voorstelde aan een nieuw persoon was het weer zo’n feest. Ik kan je vertellen dat er talloze variaties zijn op mijn naam. Hoewel ik misschien liever Emma of Sofie had geheten, kreeg ik van meerdere mensen te horen hoe mooi ze mijn naam wel niet vonden. Ik vond het vooral irritant, maar daar kwam vanaf deze zomer verandering in, toen ik met mijn familie voor de eerste keer terugging naar China.
Met deze film wil ik andere geadopteerden handvatten bieden en de integratie in de Nederlandse samenleving bevorderen.
– Xiangxia van den Ham
Wanneer was je eerste keer in China? Hoe was dit?
De eerste keer in China, ik moet zeggen Mainland China, was in 2019, toen ik in mijn eentje van Hong Kong de grens overstak naar Shenzhen. Mij werd verteld dat China heel anders is dan Hong Kong, en dat merkte ik ook meteen. Ik moest van tevoren een visum aanvragen en bij de grenscontrole werd moeilijk gedaan over mijn Nederlandse paspoort, overal hingen beveiligingscamera’s en bijna niemand sprak Engels (en ik geen Chinees). Ik ben in totaal vijf keer de Chinese grens over geweest, waarvan de laatste keer met mijn gezin, toen we aan onze ‘rootsreis’ begonnen in China.
Ik ben terug geweest naar mijn weeshuis in Yulin (Guangxi) en hier heb ik een bijzondere ontdekking gedaan. Via een document ben ik erachter gekomen wie mij 22 jaar geleden heeft gevonden: Suxian, een 13-jarige scholier. We zijn naar politiebureau gegaan en na lang wachten zijn we uiteindelijk met haar in contact gekomen. Een ontmoeting was niet mogelijk, vanwege de korte tijd, maar ik heb wel haar verhaal en dat van haar lerares kunnen lezen. Suxian schreef dat ik op 4 juni 1997, op een regenachtige ochtend aan de oever van een rivier in een natgeregend doosje lag. Haar lerares kon zich herinneren hoe ik spartelend naar adem hapte. Toen ik door Suxian en haar klasgenoten naar het weeshuis werd gebracht, kreeg ik de naam Xiang Hong (Kijken naar de regenboog), later Xiang Xia (“Facing the afterglow”).
Hoe omschrijf je je eigen culturele identiteit?
Toen ik in China was voelde ik me een buitenlander, maar ik viel niet zo op tussen de andere Chinezen. In Nederland daarentegen, spreek ik de taal, gedraag ik me Nederlands en ik voel me ook een Nederlander, maar ik zie eruit als een Chinees. Dus wat ben ik nu? Ik beschouw me als een Chinees-Nederlandse.
Kan je uitleggen waar je nu mee bezig bent?
Momenteel werk ik aan mijn debuutdocumentaire FACING THE AFTERGLOW – OF BEING ADOPTED, die gaat over mijn onvolledige adoptieverhaal die leidt tot een zoektocht in Hong Kong, China en Nederland. Aan de orde komen de gevolgen van de eenkindpolitiek, de situatie in Chinese weeshuizen, Chinese en Nederlandse adoptiebeleid en adoptienazorg. De film wordt geproduceerd door Stichting Meer Dan Babi Pangang en in samenwerking met L1 Limburg. Recent is hiervoor een crowdfunding-campagne gestart via CineCrowd. Ruim 30% van het streefbedrag bijeengebracht, maar jullie hulp is nodig om het resultaat van 10.000 euro te behalen.
Je bent bezig met een documentaire over geadopteerd worden. Kan je uitleggen hoe dit project is ontstaan?
Het oorspronkelijke idee was om een documentaire te maken over de oprichtster van mijn weeshuis Mother’s Love in Nanning (Guangxi, China). Ik heb haar opgezocht in Hong Kong, maar ik kwam er uiteindelijk achter dat de inhoud van de documentaire steeds meer over mijn eigen verhaal ging. Hierdoor kwam ik steeds meer over mijzelf te weten en lukte het accepteren van mijn Chinees- en geadopteerd zijn ook steeds beter.
Wat wil je bereiken met de documentaire?
Vanuit China zijn meer dan 230.000 kinderen naar het buitenland geadopteerd, waarvan bijna 7.000 naar Nederland. Emeritus hoogleraar adoptie René Hoksbergen: “Nazorg voor fgezinnen, die een adoptiekind uit één van de vele buitenlanden hebben gekregen en voor deze kinderen/volwassenen zelf, is toch vanzelfsprekend? Toch is het er nog steeds niet van gekomen.” Dit gebrek heb ik ook ervaren tijdens mijn eigen zoektocht, die in februari 2018 startte. Met deze film wil ik andere geadopteerden handvatten bieden en de integratie in de Nederlandse samenleving bevorderen.
Identificeer je je nu meer als Chinees dan daarvoor/Voel je je nu meer Chinees dan daarvoor?
Ik voel me nu meer verbonden met de Chinese cultuur, ook omdat ik er een aantal keer ben geweest. Eerst had ik een verouderd beeld van China, maar ik vind de kloof tussen Nederlanders en Chinezen (met name jongeren) minder groot dan ik me had voorgesteld.
Wat vind je het meest positief aan de Nederlandse cultuur? En aan de Chinese?
De Nederlandse cultuur betekent voor mij vrijheid van meningsuiting en mogelijkheid om je te ontwikkelen, maar is de cultuur erg gericht op het individu. De Chinese cultuur besteed juist veel aandacht aan gastvrijheid, vrijgevigheid en geborgenheid, maar er is weinig privacy en veel controle.
Op welke prestatie ben jij het meest trots op?
Ik ben trots op mijn vrijwilligerswerk in Hong Kong. Ik heb kunnen bijdragen aan de organisatie die mijn weeshuis in China heeft opgericht. Begin december ga ik terug naar Hong Kong om nog een jaar vrijwilligerswerk te doen, waarbij het doel is een alumninetwerk en -programma op te stellen voor geadopteerden.
Wat is je grootste uitdaging geweest?
Mijn grootste uitdaging is geweest om op zoek te gaan naar mijn afkomst en identiteit in China. Er was vrijwel geen informatie over mij en mijn verleden en er waren weinig handvatten, waardoor ik niet wist waar ik moest beginnen. Uiteindelijk is het mij toch gelukt om stukje bij beetje meer informatie te verkrijgen en heb ik obstakels overwonnen. Maar deze zoektocht is nog niet voorbij.
Welke doelen streef je momenteel na, privé en/of werk gerelateerd?
Mijn huidige doel is om mijn documentaire Facing The Afterglow – of being adopted te realiseren. Ik wil iets maken dat er nog niet is: De eerste Nederlandse documentaire over de zoektocht van en de handvatten voor Chinees geadopteerden.
Wat motiveert jou om elke dag je bed uit te komen?
Ik hou sowieso niet van uitslapen. Ik probeer elke dag nuttig te zijn, nieuwe dingen te leren en kennis te verwerken.
Als je door de tijd zou kunnen reizen, welk advies zou je je jongere zelf geven?
Kom voor jezelf op en laat jezelf zien!
Hoe zou je de autobiografie van je leven noemen?
Facing The Afterglow – of being adopted (NL: Het onder ogen zien dat je geadopteerd bent.)
Wat is je favoriete gerecht?
Toen ik na een half jaar terugkwam uit Hong Kong en China, was het eerste dat ik at: aardappelen, groenten en zalm.
Heb je nog een film/boek/muziek tip?
Het laatste boek dat ik heb uitgelezen is “De meeste mensen deugen” van Rutger Bregman.
Is er nog iets dat je zelf kwijt wil?
Crowdfunding voor een documentaire is heel hard werken!
Facing The Afterglow – of being adopted | Cinecrowd Teaser from Xiangxia Films on Vimeo.
