De gevolgen van het covid-19 virus zijn heftig: musea dicht, evenementen geschrapt, geen verjaardagsfeestjes. Maar hey, zie het positief! Nu heb je alle tijd van de wereld om al die boeken te lezen die nog op je nachtkastje liggen. Redacteur Maureen Welscher bespreekt vier boeken.
De zonen van Bruce Lee – Alex Boogers
In De zonen van Bruce Lee, het boek dat februari 2020 is verschenen, reist schrijver Alex Boogers met zijn zeventienjarige zoon langs de westkust van de Verenigde Staten, op zoek naar sporen van Bruce Lee. Voor Boogers was Bruce Lee een vaderfiguur, die hem inzichten gaf waar hij zich als jonge jongen aan heeft kunnen vasthouden omdat een eigen stabiele vader ontbrak. Boogers groeit op in een milieu van armoede en laaggeletterdheid. Zijn moeder raakt ongewenst zwanger van hem en moet vechten om het hoofd boven water te houden. Ze zit vol woede en bitterheid over haar mislukte leven en reageert dat af op haar zoon. Als Boogers vijftien is, scheiden zijn ouders en hoort hij dat de man met wie hij is opgegroeid niet zijn biologisch vader is.
Ook buiten het gezin is het onveilig. Geregeld worden Boogers en zijn donkere schoolvriend in elkaar geslagen. Ze besluiten op een vechtsport te gaan omdat ze het zat zijn elke keer klappen te krijgen.
grote held
Bruce Lee wordt Boogers’ grote held en zijn belangrijkste gids op zijn levenspad. Boogers begint succesvol te worden in de vechtsport, het biedt hem een ontsnapping uit zijn deprimerende milieu. Maar op zijn zeventiende breekt hij zijn rug, komt in het ziekenhuis te liggen en moet daarna revalideren. Vechten op topsport niveau zal hij nooit meer kunnen, hij mag al blij zijn als hij weer kan lopen.
Ook Lee zat in 1970, het geboortejaar van de schrijver, in eenzelfde situatie. Er was een sacrale zenuw beschadigd en hij zou vanwege zijn rugklachten nooit meer aan vechtsport kunnen doen. Het lukt Lee om zijn lichaam aan te laten sterken en opnieuw is Lee degene aan wie Boogers zich tijdens zijn revalidatie kan spiegelen: ‘Ik wist dat hij er altijd zou zijn, ook als er een stevige mist zou neerdalen en ik soms niet meer zou weten waar ik naartoe moest. Hij zou er zijn. Hij wel.’
Boogers is enorm goed ingelezen in zijn held Bruce Lee en strooit met leuke feitjes, bijvoorbeeld dat regisseur Roman Polanski Bruce Lee nog even heeft verdacht van de brute moord op zijn vrouw en ongeboren kind waarvan later blijkt dat de Charles Mansonsekte verantwoordelijk is.
Het boek is een roadtrip van een vader en een zoon die samen een liefdevolle, diepe band hebben (het verhaal is in briefvorm aan zijn zoon geschreven). Daarnaast is het een sportboek, met veel informatie over vechttechnieken en over hoe Bruce Lee met zijn vooruitstrevende ideeën de vechtkunst voorgoed heeft veranderd. Ook gaat De zonen van Bruce Lee over racisme, kortzichtigheid en de vele vooroordelen waarmee Lee te maken krijgt, van westerlingen maar ook uit zijn eigen Chinese gemeenschap.
Wilde zwanen, dochters van China – Jung Chang
In dit fenomenale boek maken we kennis met schrijfster Jung Chang en haar familie. Het is een historische roman over China vanaf het begin van de twintigste eeuw tot eind jaren zeventig. De grootmoeder van Jung Chang was concubine van een belangrijke Chinese generaal, haar moeder een overtuigde communiste, maar ook slachtoffer van de desastreuze Culturele Revolutie.
De schrijfster zelf groeide ook op in de tijd van het rode boekje, uniseks en Mao-verering. Ze werd opgevoed in een fel communistisch gezin, had tot 1974 een goddelijke verering voor Mao, leed honger en moest als zeventienjarige dwangarbeid verrichten op het platteland. In 1978 kreeg ze toestemming om voor haar studie Engels te vertrekken naar Londen, waar ze in 1991 dit boek schreef.
Wilde zwanen is niet alleen de levensgeschiedenis van de schrijfster, maar ook de harde geschiedenis van China in de twintigste eeuw waarbij de nadruk valt op de Culturele Revolutie (1966-1976). Op overtuigende wijze beschrijft Jung Chang hoe miljoenen Chinezen onder verschillende heersers proberen te overleven: onder de warlords, de Kuomintang en de communisten. Maar bovenal is het boek een getuigenis van drie vrouwen die leven voor hun idealen, vrouwen met successen en met hevige tegenslagen. Een roman vol hoop en wanhoop, ontbering en volharding. Wilde zwanen verscheen in 1992 in het Nederlands en wereldwijd werden er meer dan tien miljoen exemplaren van verkocht. Het is daarmee het bestverkochte boek dat ooit over China verscheen.
The Joy Luck Club – Amy Tan
Amy Tan is een Amerikaans auteur van Chinese afkomst. Haar werk beschrijft moeder-dochterrelaties en de relaties tussen Chinees-Amerikaanse vrouwen en hun ouders. Tans bekendste roman, The Joy Luck Club verscheen in 1989 en werd meteen een bestseller. De belangrijkste thema’s van het boek zijn: de strijd om de macht tussen moeders en dochters, de pogingen van de dochters om een onafhankelijk leven te leiden, de problemen die de moeders hebben moeite het beste van hun oude cultuur te vermengen met een nieuwe manier van leven die ze niet begrijpen.
De moeder van Jing-mei (‘June’) Woo, Suyuan Woo, is een paar maanden geleden overleden. De vriendinnen van Suyuan vragen June om haar plaats in te nemen bij de ‘Joy Luck Club’, een vriendinnenclub die jaren geleden door de moeder van June is opgericht. De clubleden spelen mah jong en ze handelen in aandelen, maar voornamelijk bespreken ze hun levens en die van hun kinderen en kleinkinderen. De moeders hebben allemaal een zwaar leven in China achter de rug. Sommigen werden al op hun tweede levensjaar uitgehuwelijkt, anderen kregen te maken met kwade schoonmoeders en/of agressieve echtgenoten, weer anderen leden onder de Japanse bezetting of onder het communistische juk.
Nu leiden ze een rustig en soms zelfs een welvarend bestaan in de mooie stad San Francisco, in de bekendste Chinatown van Californië. Maar is dat wel zo? Hebben ze allemaal succesvolle dochters en zonen en kleinkinderen op de wereld gezet? Als je de verhalen van de dochters leest, blijkt dat niet altijd het geval te zijn: sommigen zijn gescheiden, alleen, ongelukkig. En de moeders hebben dagelijks te maken met de geesten uit hun Chinese verleden.
Wat ik nooit eerder heb gezegd – Celeste Ng
‘Lydia is dood, maar dat weten ze nog niet’. Zo begint de eerste zin van het overrompelende debuut van Celeste Ng’s Wat ik nooit eerder heb gezegd uit 2014. Het boek werd in 2014 door Amazon tot boek van het jaar gekozen. Het verhaal speelt zich af in de jaren zeventig van de vorige eeuw toen er nog vreemd werd opgekeken van een huwelijk tussen een witte vrouw met een Aziatische man. Oudste dochter Lydia Lee verschijnt op een dag niet aan het ontbijt en haar bed blijkt onbeslapen te zijn. Een paar dagen later wordt het lichaam van het zestienjarige meisje uit het plaatselijke meer gevist. Gaandeweg ontdekt de familie Lee dat ze hun zus en oudste dochter eigenlijk helemaal niet goed kenden.
Op het eerste gezicht krijg je het beeld van een geslaagd gezin. Vader James is docent op een provinciale universiteit, moeder is huisvrouw. James heeft zijn hele leven al te maken met racistische opmerkingen en grapjes en voelt zich daarin onbegrepen door zijn vrouw. Die heeft op haar beurt weer haar eigen problemen: door haar overheersende moeder heeft ze nooit haar droom kunnen waarmaken om arts te worden. Dus moet dochter Lydia die droom waarmaken. Het gezin weet elkaar niet in hun verdriet te steunen en dreigt uit elkaar te vallen. De jongste dochter Hannah wordt door iedereen over het hoofd gezien en staat er alleen voor. Zij ziet en weet meer dan iemand zich realiseert. Terwijl de familie het verlies probeert te verwerken blijkt steeds meer dat doodgezwegen gebeurtenissen uit het verleden een belangrijke rol hebben gespeeld bij de dood van Lydia.
Het boek is zoveel meer dan een ‘wodunit’. Ng weet op ontroerende wijze over grote thema’s als racisme, opgroeien in een interraciaal gezin en rouw te schrijven.
Andere ‘must reads’ volgens onze redacteur Julie Ng:
Een hart van mandarijntjes – Cheung On Chiu
De bananengeneratie – Pete Wu. In dit boek gaat de schrijver in gesprek met ‘mede-bananen (geel van buiten, wit van binnen) die net als hij worstelen met hun Chinese Nederlanderschap.
De zoetzure smaak van dromen – Sun Li. Het familieverhaal achter een Chinees restaurant.
