Marcel van Doorn is vrijgevestigd therapeut, expert in psychotraumatologie en gespecialiseerd in interculturele opstellingen. Elke maand deelt hij zijn opgedane kennis en ervaringen met Meer Dan Babi Pangang. Deze keer schrijft hij over de witte man, blinde vlekken en koloniale macht.
In opperste verbazing ben ik aanvankelijk, als ik de eerste reacties zie, hoor of lees in de media over het opvangen van Oekraïense vluchtelingen. Daar waar geen of nauwelijks plek was voor Syrische of Afghaanse vluchtelingen, zet Nederland nu de deuren wagenwijd open. De Oekraïners mogen werken, naar school en voor behuizing wordt gezorgd. Let wel, ik gun elke vluchteling het beste.
Het enorm grote verschil tussen de vluchtelingen van nu uit Oekraïne en toen de uitstroom van de mix van gekleurde Nederlands Indischen is niet alleen de kleur.
Het is ook nu nog steeds de manier waarop het systeem werkt met onbewuste overtuigingen. Een gekleurd mens wordt als minder gezien dan een wit mens. Nog steeds wordt de wereld gedomineerd door slechts 10 tot 15 % witte mensen. “Het is een gevolg van onze islamofobe en xenofobe samenleving. We sluiten mensen buiten. Letterlijk, maar ook door ons taalgebruik. Het wij-zij-denken zit diep geworteld in onze cultuur. Als we zeggen dat zij op ons lijken, dat we ons met hen kunnen identificeren, dan moeten we ons afvragen wie ‘wij’ en ‘zij’ eigenlijk zijn? Is de Nederlander met een witte huid de wij? Waar vallen de Nederlanders zonder witte huid dan onder? Onderscheid maken tussen mensen op basis van huidskleur noem je racisme. Niet leuk om te horen, maar dat is het wel,” aldus historicus Tayfun Balçik, in Het Parool 8 maart jongstleden. Dus houd toch op met te zeggen dat het niet waar is. Dit is het systeem en sinds de Romeinen wordt het met behulp van de Kerk in stand gehouden. Dat is ons huiswerk, onze levenslessen waar we aan dienen te werken.
Kijk naar onze overheidsbesturen, zowel in het groot als in het klein wordt het gedomineerd door witte mensen. Niemand hoeft het met mevrouw Simons van Bij1 eens te zijn, tegelijk legt zij wel het systeem bloot waarin zij als de boze, agressieve zwarte vrouw wordt weg gezet. Tegelijk is mevrouw Simons niet dom en toch wordt zij in de Tweede Kamer ronduit gediscrimineerd. Institutionele discriminatie vanuit diepe onbewuste overtuigingen waaraan de hele maatschappij zich schuldig maakt, ik ook!
Alleen wil ik bruin zijn en niet vaalbruin zoals in de winter. Ik was trots op mijn moeders mooie donkerbruine huidskleur, dat wil ik ook. Ik verbaas me over de mensen die vanuit hun overtuigingen wit willen zijn. En ik snap heus wel hun redenen. Als je wit bent of geaccepteerd wit zoals de heer Wilders of Baudet kun je van alle privileges van de witte groep mensen genieten. Wat zij, Wilders en Baudet, niet beseffen is dat zij, hoe dan ook, onlosmakelijk verbonden zijn met het collectief trauma van het koloniale bewind. Dat zij hun afkomst verloochenen maakt dat zij zich plaatsen aan de andere kant van het spectrum van de witte Indo en de zwarte Hollander, orang Belanda Hitam.
Wit neemt en bepaalt en zwart dient wit.
Dat bijna niemand in de politiek stappen onderneemt tegen het institutioneel racisme cq discriminatie is wat mij dan ook nog steeds verbaast. Het systeem is volkomen dicht geslibd. Voor de gevestigde orde is dat wel prima zo, hun inkomsten zijn veilig gesteld en innovatie wordt niet geduld. “De afgelopen twintig jaar hebben talloze politici en media een tweedeling in de samenleving gecreëerd. Black Lives Matter leek het begin van een ommekeer. Helaas dreigen de gevolgen van de Russische misdaden in Oekraïne het wantrouwen van veel bi-culturele Nederlanders in politiek en instituties weer verder te vergroten,” aldus René Romer in een artikel BNNVARA 17 maart jongstleden.
In de diverse podcasts van deze website hebben gasten hun verbazing uitgesproken over waar de politieke representatie van Aziaten en bi-culturele Nederlanders blijft. Ook hier geldt dat deze grote groep met diepe, oude, onbewuste overtuigingen behept is. Nog steeds geldt dat we in de mindere positie geplaatst worden en ons dienen te gedragen als ondergeschikten aan de witte mensen. Let wel, dit zelfde geldt voor de man-vrouw positie in elke groep.
Gelukkig heeft dit onbewuste de kracht in zich om bewust te worden, vroeg of laat. Het staat open voor de natuurlijke en organische processen, afhankelijk van de input die wij geven om te kunnen transformeren, keer op keer wanneer dat nodig is. Dit transformeren is feitelijk het ontkoppelen van de opgelegde moraal. Het is ten gunste van iedereen, dus voor het grote collectief, in retrospectief, in het nu en in de toekomst. Iedere generatie heeft de mogelijkheid om zichzelf te her-ijken. En we dienen ons dit bewust worden, want ondanks de Grondwet die stelt dat het ons geboorterecht is, wordt het met de voeten getreden.
Afgelopen weken was er een hoop gedonder over de term ‘Bersiap’ door de Indonesiërs. Ik kan de discussie hierover alleen maar waarderen. Echter, door de waan van de dag werden we ingehaald door de oorlog in Oekraïne. Weg is alle aandacht die op onszelf als Nederland was gericht, weg is de aandacht voor de schuld die even boven kwam drijven. Niemand in de politiek herpakt het. Dit terwijl er een kans lag om als Nederland als collectief de schuld in te lossen en te zeggen ‘Dit had nooit moeten gebeuren, tegelijk nemen we nu de verantwoordelijkheid’ en nu betalen we ook de uitstaande schuld in euro’s van WOII aan de erven van….’ Dat was correct geweest.
We zullen van ons moeten laten horen door duidelijker te spreken en ons bewuster te worden van ons eigen gedrag.
Waar komen onze reacties vandaan? Zijn ze echt intrinsiek van onszelf als zelfbewust mens in deze dynamische wereld? Of nog steeds van uit een raciaal koloniaal verleden? Dagelijks werk ik aan het ontwikkelen van het bewustzijn. Mijn eigen bewustzijn, dat van mijn klanten, van mijn vrienden en collegae en mijn heerlijk grote familie. En nee, het is niet makkelijk, maar lezer, ik nodig je uit om daar wel mee bezig te zijn. En luister, deze reis is onze reis als mens en die is nooit makkelijk, nooit geweest en zal het ook niet zijn. Desondanks dit alles, nodig ik je uit. Ga er mee aan de slag en als je denkt hulp nodig te hebben, je kunt mij altijd bereiken via mijn website of telefoon.
PS: Mij maakt het niet uit welke kleur je hebt, mij gaat het om de intentie van je hart.
