Marcel van Doorn is vrijgevestigd therapeut, expert in psychotraumatologie en gespecialiseerd in interculturele opstellingen. Elke maand deelt hij zijn opgedane kennis en ervaringen met Meer Dan Babi Pangang. Deze keer vertelt hij over labelen en bewustwording.
Vorige maand heb ik een lezing gegeven over wat velen ‘Indisch trauma’ noemen. Zelf heb ik het ook zo genoemd, omdat het op dit moment herkenning oproept. In het onderzoek dat ik pleeg te doen kom ik de nieuwste inzichten tegen die vaak mijn eigen denken versterken en richting geven.
Afgelopen week las ik het laatste boek van Marion Bloem, ‘Indo’, eindelijk in één ruk uit. Voor mij veel herkenning zoals zij haar groei, haar verkenningen, frustraties en erkenningen heeft ervaren. Daar maakt ze ook duidelijk dat zij wenst af te stappen van hokjes- of trapjesdenken. “Iedereen met een Nederlands paspoort is een Nederlander. Waarom zou ik mezelf Indische Nederlander noemen? Mensen van Griekse, Italiaanse, Servische, Hongaarse, …. Marokkaanse Nederlander of Turkse Nederlander. Die bijvoeglijke naamwoorden zijn erbij gekomen toen de woorden allochtoon en autochtoon niet meer konden.” In de toespraak van Lara Nuberg op de dekolonisatie herdenking afgelopen 16 augustus kom ik iets in diezelfde geest tegen dat ze af wilt van het labelen.
Zo lang we labelen houden we een hiërarchie in stand die stamt uit het koloniaal systeem van apartheid.
Voor nu geeft het heel veel mensen houvast om tot een groep te behoren en vanuit psychologisch standpunt gezien zal dat niet erg snel gaan veranderen. Ik heb niet het idee dat de wereld heel snel ‘verlicht’ of ‘bewust’ zal worden. Tegelijkertijd denk ik wel dat het van belang is dat méér mensen bewuster worden. In mijn optiek kan dat alleen als we op alle domeinen gaan werken, namelijk op het domein van het lichaam, van de geest en van de ziel.
Dat betekent dat je dus in actie moet komen, je zult moeten lezen en luisteren om kennis tot je te nemen. Je zult moeten gaan oefenen met meditatie, yoga en vormen van sport om te onderzoeken wat bij jou past. Daarbij is het werkwoord ‘moeten’ de uitnodiging naar jezelf toe iets te gaan ondernemen. We zullen weer moeten gaan dansen, zingen, naar verhalen luisteren of ze vertellen, en in de stilte gewoon gelukkig zijn. Het zijn volgens eeuwenoude sjamanistische tradities, ouder dan de mensheid zelf, de vier zaken die ervoor zorgen dat we gezond in ons leven staan.
Reflecterend betekent het gewoon dat je een keuze kunt maken of je gelukkig bent in jouw leven, op je pad. Als je dat bent, blijf dan gewoon doen wat je altijd al hebt gedaan en zoek verdieping. Ben je niet gelukkig onderzoek dan wat er aan de hand is op welk domein. Ga gericht op zoek naar kennis. Onderzoek elk domein op zijn merites en doe dat met de precisie van een chirurg die opereert. Keer elke steen om. Kijk en luister, en geniet ook van je onderzoek want het is een integraal onderdeel van je zoektocht naar je ware zelf.
Er is al meer dan vier kilometer aan boeken las ik laatst in de krant, die gaan over verdieping van jezelf, nieuwe en oude wijsheden. Het staat je natuurlijk vrij om al deze boeken te lezen. Tegelijkertijd, als je als een machine deze boeken gaat lezen zonder te voelen of de inhoud bij jou past, dan is het een zinloze actie. Het gaat toch echt over het voelen en dat doe je met je hart, daar zetelt de oudste wijsheid. Leer weer vertrouwen op je eigen aangeboren intuïtie. Reflecteer op je eigen handelen zonder jezelf volledig af te kraken, doe en maak het constructief, met liefde voor jezelf.
Voor nu is het natuurlijk ook belangrijk dat je je eigen geschiedenis leert kennen.
Wie waren je Europese én Aziatische voorouders? Wat is hun geschiedenis en wat is overgedragen aan patronen? Het is die geschiedenis zodat jij hier bent in het heden. In een recent interview op de website MDBP waarbij Jason Keizer geïnterviewd door Maureen Welscher, stelt hij: “Voor mij is het wel duidelijk is dat er een verband is tussen het koloniaal verleden en de aanwezigheid van racisme en discriminatie in onze huidige samenleving. Ik weet niet precies wat de relatie is tussen die twee, maar ik weet wel dat er in de kolonie sprake was van machtsverhoudingen en fysiek en verbaal geweld waar we ons nog steeds niet van hebben losgemaakt.”
Hier wordt een kern geraakt van de onwetendheid die willens en wetens door de overheid in stand gehouden is en wordt. Niets wordt in de geschiedenisboeken verteld over wat er werkelijk gebeurde in de kolonies. Nergens wordt beschreven en onderwezen dat kolonies bedoeld waren om uitgebuit te worden. En al helemaal nergens wordt beschreven dat noch de VOC noch de Nederlandse staat opkeek van éen of meerdere mensenlevens die sommige projecten of ideeën kosten waaronder een veertigjarige oorlog in Aceh, Sumatra. Het lijkt wel een post ‘collaterale schade’. De term Indische Nederlander is een verzonnen term uit koloniaal verleden om een scheidslijn aan te brengen. Scheidslijnen waren nodig binnen het raciale systeem van apartheid. Marion Bloem stelt dan ook terecht de vraag hoe graag wij nog deze term willen blijven gebruiken.
Lara Nuberg sprak op de dekoloniale herdenking op het einde van haar rede: “Wij kunnen opstaan, samen, tegen ongelijkheid en een blok vormen. Verbind en heers in plaats van verdeel en heers. Dat besef is de grootste overwinning op zowel fascisme als kolonialisme.” Ik sluit mij hierbij aan.
