Christie Haalboom is ex-bestuurslid van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 Regio Rotterdam. De afgelopen weken verschenen er diverse blogs van haar hand op Meer dan Babi Pangang waarin ze haar persoonlijke zoektocht naar haar Indische achtergrond beschrijft, zich afvraagt welke rol de Indische Nederlander in kan nemen in het actuele gesprek over racisme en vooruit kijkt naar de toekomst van deze herdenking. Vandaag haar (voorlopig) laatste bijdrage.
In Nederland zijn we allemaal bekend met 4 en 5 mei. Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Dat 15 augustus óók een Nationale Herdenkingsdag is, is minder bekend. Dan herdenken we het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog in het Koninkrijk der Nederlanden. Want toen in Nederland de vlag uit kon, zaten er nog duizenden Nederlanders onder erbarmelijke omstandigheden vast in Jappenkampen in Japan en voormalig Nederlands-Indië.
En toen viel de bom, op 6 augustus, op Hiroshima en iets later nog één op Nagasaki. Japan capituleert. Die afgrijselijke bom, die mijn opa het leven heeft gered. 15 augustus. Vrij. Maar het werd 17 augustus en de Republik Indonesia werd uitgeroepen en de Indische Nederlanders konden hun kampen niet verlaten, want daarbuiten waren ze hun leven ook niet veilig.
Complex
15 augustus 1945 is een complexe datum. Want het luidt ook een periode in die zeer heftig is geweest. Onze grootouders, vaak geboren en getogen op Java, Sumatra, Kalimantan of een van de andere eilanden die de archipel rijk is, tuimelden van de ene oorlog in de andere, namelijk de Onafhankelijkheidsoorlog van Indonesië.
Uiteindelijk werden ze gedwongen de boot te pakken naar een vaderland dat in wederopbouw was en absoluut niet op hen zat te wachten.
Vervolgens ontstaat er zoiets als het Indisch Zwijgen. Onze grootouders spraken niet over die elephant in the room: het trauma dat zij ervaren hebben en onbewust doorgeven aan de volgende generaties. Er ontstaat een disconnection met de geschiedenis. De derde generatie en verder kijkt daardoor denk ik heel anders naar hun roots. Waar Indo voor de Indische Nederlanders een scheldnaam was, gebruiken de jongeren het zelf, evenals het denigrerende Pinda, als geuzennaam. Waar onze grootouders het schoolvoorbeeld waren van assimilatie, voelt vooral de derde generatie zich anders. En is er trots op.
Ze vieren hun ‘Indisch-heid’, hun anders-zijn met platforms als Indo’s Be Like. En dan rijst bij ons als Stichting de vraag op:
Kan 15 augustus naast een herdenking, ook een moment van viering zijn?
Zonder de geschiedenis geweld aan te doen, zonder disrespect naar wat onze (groot)ouders mee hebben moeten maken, maar zou het een moment mogen zijn om onze identiteit te vieren? Zou het 4 en 5 mei inéén kunnen zijn?
Inkleuren
Is het te vroeg om de vibe van de herdenking om te gooien? Of beter gezegd, er iets aan toe te voegen? We krijgen steeds meer de mogelijkheid krijgen om de geschiedenis, die niet zo zwart-wit is als het leek, in te kleuren. Mogen we dan ook de herdenking zélf meer kleur geven?
Begrijp me niet verkeerd, ik heb me als voormalig bestuurslid van Stichting Herdenking 15 Augustus 1945, Regio Rotterdam, jarenlang met hart en ziel ingezet om een mooie en waardige herdenking neer te zetten. We kregen vooraf wat kritiek van de oude garde toen we twee jaar geleden de Indische rapper Kijoe uitnodigden om ons verhaal in zijn art-form te vertolken op 15 augustus. Hoe mooi was het dat die woorden achteraf werden teruggenomen. Jong en oud genoot van de herkenning en vooral de erkenning. Generaties werden overbrugd. De herdenking kwam tot leven op een hiphop beat.
Meegeven
Het is me bijgebleven. Dat gevoel, die energie. Ik denk dat het kan, herdenken en vieren op één dag. Eren. Leren. Doorgeven. Stilstaan en doorgaan. Dit jaar moeten we door Covid nog even pas op de plaats houden. We nemen onze verantwoordelijkheid en gieten 15 augustus in een andere vorm dan normaal. We hijsen de vlag en leggen bloemen zonder publiek. We herdenken crossmediaal met elkaar. Maar we willen naast terugblikken, ook vooruitkijken. En onze voorouders niet alleen eren met indringende woorden en prachtige bloemen bij het Straatsieraad.
Kunnen we van 15 augustus een 4 en 5 mei inéén maken? Mag de herdenking overgaan in een festival, een kumpulan, een feest, mag het uitbundig worden, met eten, muziek en kunst.
Mogen we zijn zoals we zijn?
Zo kunnen we onze voorouders eren door ze te laten zien wat ze ons mee hebben gegeven: veerkracht, creativiteit, smaak en kleur.
Wat denk jij? Is het vieren van 15 augustus (on)eerbiedig?
#ikherdenk15augustus1945 #15augustus010
OP HET KANAAL VAN OPEN ROTTERDAM ZAL OM 11.00 DE HERDENKING LIVE TE ZIEN ZIJN!
OPEN Rotterdam TV is te zien bij:
Ziggo digitaal op kanaal 36
KPN, XS4ALL en Telfort op kanaal 1349.
Analoog op kanaal 67+ (800 MHz)
Ook zal de livestream te volgen zijn op het Facebook en YouTube kanaal van OPEN Rotterdam.
