Marcel van Doorn is vrijgevestigd therapeut, expert in psychotraumatologie en gespecialiseerd in interculturele opstellingen. Elke maand deelt hij zijn opgedane kennis en ervaringen met Meer Dan Babi Pangang. Deze keer vertelt hij over hiërarchie en de rol van de witte man.
Het koloniseren van andere volken zorgde voor een wereldwijde erfenis die zijn sporen heeft nagelaten in de lichamen van alle mensen. Doordat de groep ‘witte mensen’ sneller de macht grepen door het inzetten van kruit, kanonnen, geweren, maritieme kennis en kunde, konden zij grote delen van de wereld koloniseren. Daarbij werd maar bitter weinig geschuwd, ‘Dood de inheemsen, dood de lokale bevolking’ was het adagium. Zij werden vermoord, verkracht, bedrogen en tegen elkaar uitgespeeld of vielen ten prooi aan door de Europeanen meegebrachte ziektes waartegen zij niet bestand waren. Respect voor andere culturen, voor de cohesie van andere samenlevingen, voor een andere kijk op het leven was geen aandacht, omdat de agenda van de witte mensen er op gericht was specerijen, goud, juwelen en grondstoffen te roven, te bezitten als hadden zij het universele recht erop. Zowel in de Amerika’s van toen, die leeg geplunderd werden door voornamelijk de Spanjaarden en de Portugezen, als in Afrika én Azië die vooral door Nederland, Engeland en Portugal leeggeroofd werden, drukten zij hun stempel.
Die stempel was van een christelijke religieuze patriarch en de dominante rol was toebedeeld aan de Man; het seksuele ritueel werd door de kerk terug gebracht tot een voortplantingsdaad tussen man en vrouw. Iets anders was er niet, iets anders mocht ook niet, een volledige ontkenning van de diversiteit van genders. Dit is nog steeds terug te vinden in de wetgeving van nu, al probeert men nu het één en ander recht te trekken. De invloed van de kerk is niet te overschatten. Zelf verrijkte de kerk zich en was zij zelf een staat in de staat. Intriges, politiek, deelname aan oorlogen, inquisitie, moord en doodslag werd allemaal niet geschuwd in de naam van een witte mannelijke god. Men had in de linkerhand de Bijbel vast en in de rechterhand het zwaard. De stempel was dat de witte God, Man, boven alles superieur was.
De witte koloniaal was niet alleen superieur, hij gedroeg zich ook zo.
Hij had de macht in handen. Een inheemse vrouw, bruin, geel of zwart, was in zijn ogen minderwaardig en was niet rein in het witte godsbeeld. De witte vrouw was heilig én maagd verklaard. Je kon met inheemsen doen wat je wilde binnen de sociale leefwereld van de kolonie en dit werd bevestigd door de wetgeving. De gekleurde mannen werden gebruikt als ambtenarenhulpen, dienaren, ambachtslieden, slaven of als vee al naar gelang hun kleur dus identificatie en bruikbaarheid. Nederland legde deze apartheid vast in de wet. Deze verhouding is nog steeds terug te zien in de huidige maatschappij, of we het nu willen of niet. De cellen in het lichaam dicteren na 400 jaar nog steeds hetzelfde; ‘De witte man is superieur. Je moet je identificeren als de witte mens’. Het zit diep in het bewustzijn verankerd, zowel als het individuele en collectieve bewustzijn, zowel sociaal, economisch als etnisch. Het zal dan ook veel moeite kosten om die verankering op te heffen of om te zetten naar iets constructievers.
De nakomelingen van de vroegere gekleurde inheemse groepen mensen en die van gemengd bloed zullen hun eigen bewustzijn dienen te ontwikkelen. Steeds meer wijzen onderzoeken uit dat in elke cel van ons menselijk lichaam de volledige informatie over ons ontstaan en bestaan aanwezig is. Ook ons bewustzijn, een wakker deel en een veel groter slapend deel, is hier gecodeerd aanwezig.
Door praten, kennisoverdracht, meditatie, lichaamsgerichte therapie en veel oefeningen is het mogelijk gebleken deze codering te veranderen in een wakkere staat van zijn.
In de samenleving is een sterke hiërarchie aanwezig. De rijken en machtigen, de allerkleinste groep, staan door de eeuwen heen bovenaan. Gevolgd door hun paladijnen en de wat minder bedeelde adel, dan de zakenmannen voorheen handelsmannen, gevolgd door de middenklasse en als laatsten de plebs. Pas de laatste eeuw is ook de laatste groep überhaupt wat rijker geworden. Een aparte groep wordt gevormd door de witte geestelijken.
Parallel aan de laagste groep evolueerde de rijkdom van andere gekleurde groepen mee. Rijkdom brengt scholing dus meer wijsheid en inzicht hoe de wereld verdeeld was en is. Het wakkere deel van bewustzijn wordt aan de ene kant gestimuleerd en aan de andere kant in slaap gesust door materialisme en individualisme. Vrouwen die na eeuwen onderdrukking meer scholing en waardering eisten, van passief naar actief stemrecht, boerenknechten werden fabrieksarbeiders, werden directeuren. Oude ambachten verdwenen en werden veelal vervangen door functies achter een bureau. Wie echter goed kijkt ziet gewoon dezelfde indeling zoals die al eeuwen gehanteerd wordt. Hoeveel gekleurde mensen staan er bovenaan op de ladder en kijk in percentages.
Veel valt te leren van onze voorouders en de nog bestaande natuurvolken hoe zij op trauma of spanningen, stress, reageren.
Soms gebeurt het binnen een groep, ‘Ubuntu’, is een pracht voorbeeld. ‘De mens is een mens door andere mensen’. In de Zuid-Afrikaanse filosofie heeft deze uitspraak een belangrijke religieuze lading: de mens die door andere mensen is, wordt een voorouder die het waard is geëerd of gerespecteerd te worden. Voorouders maken deel uit van de extended family. Je moet niet alleen voor de levenden zorgen – levenden en doden hebben elkaar nodig. De levenden, de doden en het opperwezen vormen een geheel. ‘Ubuntu’ betekent dan ook een diep respect voor andermans geloof en geloofspraktijk. Wie op die manier het principe van ‘Ubuntu’ volgt, zal na zijn dood als een goed mens herinnerd en geëerd worden.’
Een andere keer is het één op één. Bijvoorbeeld waarbij de één de ander masseert. Mijn Indische oma kon mij heel lekker masseren zonder dat ik het in de gaten had en waardoor ik niet wegliep. Mijn moeder deed dat ook toen wij nog baby’s waren. Pas veel later heb ik de ‘rumah pitjit’ ontdekt. Als coach gebruik ik naast massage, ‘rumah pitjit’, verschillende technieken om mijn klanten te ondersteunen in hun proces naar een kennismaking met hun proces van bewustwording. Naar het herijken en herpakken van de eigen autonomie en acceptatie van de eigen schittering.
