Kim Hoofs (39) is leerkracht in het basisonderwijs. Ze is van Chinees-Indische afkomst en haar moeder is in Indonesië geboren. De afgelopen maanden begon haar innerlijke zoektocht naar haar afkomst. Deze zomer gaat Kim Hoofs voor de tweede keer naar Indonesië, en kijkt daarbij met een totaal andere blik dan voorheen. MDBP onderzoekt in een interviewreeks hoe de Indische identiteit doorleeft bij de derde generatie.
“Mijn betovergrootvader van mijn oma’s kant is geboren in Batavia. Hij was klerk bij de Algemene Secretarie van de Nederlands-Indische regering in Buitenzorg. Daarnaast was hij instrumentenmaker. Mijn betovergrootmoeder was een Chinese vrouw. Samen kregen ze zeven kinderen, waaronder mijn overgrootvader. Hij speelde viool en had samen met zijn Chinese vrouw een plantage in Cicurug waar ze katoen, koffie en vanille verbouwden. Mijn oma is ook geboren in Buitenzorg. Mijn opa was een Indonesiër en handelde in paarden, kruiden en houtskool. Ook heeft hij een voetbalteam opgericht waarvan de spelers van verschillende afkomst waren.
Tekst gaat verder onder de foto
Oorlog
Tijdens de oorlog kwamen mijn oma en hun baby in het interneringskamp Kota Paris in Buitenzorg terecht. Mijn opa bleef buiten het kamp en niemand weet precies waar. Hij had namelijk ook een andere vrouw en kinderen. Mijn opa was oprichter van een communistisch tijdschrift dat de corruptie van de regering Soekarno aan de kaak stelde. Na de oorlog wilde Indonesië niet meer met het westen onderhandelen en andersom. Mijn opa moest alles verkopen en kreeg schulden: samen met mijn oma moest hij sjacheren om aan geld te komen. Op de markt werd mijn oma uitgescholden voor belanda hitam, bastaard, blauwe, kleine boeng of kacung. Verder weet ik niet veel van hun laatste decennia in Indonesië.
Tekst gaat verder onder de foto
Nederland
In 1966 is het gezin met het vliegtuig naar Nederland gekomen. Mijn moeder was toen negen. Haar oudste zus was inmiddels met een Indonesiër getrouwd in Bogor en die bleef daar wonen.
Eenmaal hier veranderde mijn opa zijn achternaam, omdat dit volgens hem makkelijker was voor Nederlanders. Hij wilde eigenlijk geen kleren aannemen en vond het moeilijk om zich aan te passen.
Daarbij moest mijn opa niets hebben van stamppot, dus de Indische keuken bleef. Hij was vrij streng en de kinderen werden gedisciplineerd opgevoed.
Zwijgen en intergenerationeel trauma
Mijn moeder spreekt uit zichzelf niet over haar jeugd in Indonesië. Ik kreeg op een gegeven moment last van het zwijgen, dus begon vragen te stellen. Tijdens mijn opleiding en in mijn werk liep ik namelijk tegen allerlei blokkades aan waar ik voor mijn gevoel niet bij kan komen. Er is vaak tegen me gezegd: het zit er wel in, maar het komt er niet uit. Uiteindelijk ben ik uitgevallen in mijn werk. Toen besefte ik dat ik geen pleisters op wonden wil plakken, maar wil kijken hoe die zijn ontstaan.
Ik kende het begrip intergenerationeel trauma en weet dat trauma’s vaak doorgegeven worden in de vrouwelijke lijn. Eind vorig jaar ging ik naar een traumatherapeut en zij voelde ook dat het niet mijn trauma is, maar van eerdere generaties.
Daar voelde ik sterk mijn moeder en mijn oma. Toen ze me naar mijn grootouders vroeg viel ik stil, en dat was mijn startpunt. De traumatherapeut zei dat ik stilsta omdat dat me blokkeert. Haar advies was om terug te gaan in de geschiedenis. Sinds het begin van mijn zoektocht heb ik meer zelfvertrouwen omdat ik beter weet wie ik ben.
Zowel mijn moeders generatie als de generatie erboven zwijgen. Van de derde generatie zijn bijna al mijn nichten op hun eigen manier bezig met hun afkomst. We willen weten hoe het zit en maken een stamboom, lezen over de geschiedenis en stellen vragen. Ons is niet geleerd dat je daarover kunt praten en als kind denk je dat dat zo hoort. Mijn nicht Nicole Vervloed heeft ook de theatervoorstelling INDO GO HOME gemaakt over de heimwee van drie generaties. Met deze solo staat ze 24 september op het podium van LUX in Nijmegen.
Afkomst
Ik stel mezelf altijd voor als Nederlander, net als eerdere generaties. Ik heb het in ieder geval nooit in een eerste gesprek over mijn afkomst. Maar als ik daarover spreek, gebruik ik het woord Indo. Mensen zien het vaak niet aan me: ik ben de witste, langste en blondste van mijn familie. Nu ik meer bezig ben met mijn afkomst begin ik er wel sneller over.
Eten
Ik hield niet van koken, dus heb vroeger niet bij mijn moeder in de keuken gestaan. Sinds mijn zoektocht ben ik hier wel mee bezig. Laatst hebben mijn nichten en ik lemper gemaakt, maar mijn oma’s lemper blijft de lekkerste. Ook ga ik nu wel eens naar de toko. Ik weet niet hoe alles heet en merk dat ik me hiervoor schaam. Binnenkort organiseer ik een Indisch etentje voor vriendinnen, voor wie ik wel durf te koken omdat ze niet zo bekend zijn met de keuken en gebruiken. Zo eet ik rijst met een vork, wat mijn moeder vreselijk vindt.
Tekst gaat verder onder de foto
Reis naar Indonesië
Mijn moeder, ooms en tantes zijn wel eens terug naar Indonesië geweest om op bezoek te gaan bij mijn tante die er nog woonde. Inmiddels is ze overleden, maar ze heeft nog kinderen en kleinkinderen. Ik ben in 2007 in Indonesië geweest. Toen was ik nog niet echt bezig met mijn zoektocht. Deze zomer gaan we met 23 familieleden naar Indonesië. Mijn oudste oom is al in de zeventig en het is voor hem waarschijnlijk de laatste keer dat hij teruggaat. Op Java gaan we naar Bogor en Jogjakarta. Vervolgens eindigen we onze reis op Bali. Ter voorbereiding lees ik vooral over de geschiedenis en het land. Ik weet dat ik nu met andere ogen zal kijken en wil alle indrukken goed in me opnemen.
Ik hoop dat ik een groot puzzelstuk van mijn identiteit mee naar huis neem en als geheeld terugkom.
Volgende generaties
Aan mijn kinderen wil ik vooral de Indische cultuur meegeven. De reis naar Indonesië zal voor hen een cultuurshock zijn, ook omdat ze de keuken niet lusten. Ze zijn vooral benieuwd naar het lekkere fruit. Mijn kinderen weten dat hun oma uit Indonesië komt, maar beseffen niet wat Indisch zijn precies is.
Mijn zoektocht komt ook voort uit het gevoel dat ik het zwijgen wil doorbreken voor mijn kinderen. Met name voor mijn dochter, omdat ik geen trauma op haar wil overbrengen.
Ik hoop dat de Indische identiteit in de toekomst ook blijft bestaan, maar ik denk dat wel steeds minder wordt.”
Volg de zoektocht van Kim Hoofs op haar Instagrampagina:
Dit bericht op Instagram bekijken
Lees meer interviews over de Indische identiteit bij de derde generatie:
- Waar eerdere generaties slechts over Indië spraken, wil Maarten Bauer ook verder kijken: ‘De dialoog over dekolonisatie gaat altijd door’
- Gladys Kraus omarmt diens Indonesische afkomst, maar wil niet terug naar diens geboorteland vanwege gebrek aan LHBTI-acceptatie
Lees meer over intergenerationeel trauma:
